Straffe oorlogssoldaat Buck krijgt eindelijk menselijk karakter

Dit is een bijzonder deel in de luchtvaartreeks die door Victor Hubinon en Jean-Michel Charlier werd begonnen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, die in twaalf talen werd vertaald en echte gevechtspiloten heeft geïnspireerd. Yann schreef het scenario en heeft zichzelf overtroffen. Hij toont mentale rijpheid, daarbij geholpen door Giuseppe De Luca die overtuigende tekeningen en scènes neerzet. Het verhaal speelt voor een deel aan het front tegen Japan in de Tweede Wereldoorlog, voor een deel in Amerika thuis, en er zijn flashbacks naar het front in Frankrijk tijdens de Eerste Wereldoorlog. Dit wordt danig goed gedaan, en voor ondergetekende is dit het beste deel van de reeks.

Vanaf de eerste beelden voel je rijkdom, lagen van betekenis en zit je midden in de oorlog en in het leven zoals het is. De militaire sfeer en realiteit wordt opgeroepen. Onder andere door middel van technische aspecten, zoals de vliegtuigen (Wildcat, Catalina, Dauntless, P-38 Lightning,...). Door de kleurige schetsen van het landschap en de indrukwekkende ‘kisten’ in actie in de lucht, de boten op zee en de soldaten in hun kampen, in contrast met burgers.

Je leert essentiële termen uit de militaire sfeer zoals de dog fight, het duel tussen jagers in de lucht. De beeldtaal is sterk, onder andere door de sequenties die van de film zijn overgenomen. Zo is Buck tijdens de eerste drie bladzijden niet herkenbaar in beeld. We zien hem door de ogen van andere soldaten zijn strijd leveren. Het hoofdpersonage raakt dadelijk een medepiloot kwijt en na twee vijandelijke Japanse toestellen neer te halen, gaat hij zelf neer, een logisch feit gezien de overmacht. Buck Danny is meer mens en minder god geworden. Alles komt zo met een nieuwe dosis realisme en geloofwaardigheid. Waarom zou dit zijn?

In deze episode geen simpele heldenverering en geen personencultus rond een heldhaftige, onkwetsbare piloot. Ongetwijfeld waarheidsgetrouw is beschreven hoe soldaten van lagere rang spotten en sakkeren op de hogere (onder)officier. De ouderwetse soort aanbidding van alles en iedereen in het Amerikaanse leger is losgelaten! Toch leren we dat de officier zijn strepen en zijn gezag vaak waard is, door talenten als hogere intelligentie, grotere kennis en een meer opmerkzame geest. Overtuigend en hoopvol voor wie nadenkt over oorlog. De soldaten worden geschetst als de zeer aardse wezens die ze ongetwijfeld zijn. Hoe ze bijvoorbeeld alcohol halen uit werkmaterialen en daarmee de frisdrank versterken. Oorlog is geen pretje en dan wil menig man de hulp van een roes, niet alleen oorlogsleider Winston Churchill!

Mooi is dat menige locatie en geografische naam gepuurd blijkt uit de echte geschiedenis van de oorlog in de Stille Zuidzee. Zo vindt een deel van de actie plaats in het legendarische Guadalcanal, en we vernemen dat het kanon op de torpedoboten een 37 mm betrof (het meest gevreesde en dodelijke kanon in de Tweede Wereldoorlog was de Duitse 88 mm-artillerie).

Levensecht arbeiden de matrozen in bloot bovenlijf onder de tropische zon. Er is geen valse trots over het leger van Uncle Sam: de Amerikanen blijken tijdelijk met inferieure torpedo’s te moeten werken vergeleken bij de Japanse. In dat rijtje past ook de vermelding van de belangrijkste ziekte die de troepen tijdens de Tweede Wereldoorlog plaagde: dysenterie. Die werd veroorzaakt door... de afwas niet grondig te kunnen doen te velde. Als kers op de taart van het overtuigende beeld is er de de sterkste emotie van elke soldaat: de angst te sterven.

Zoals het past in deze Origins-spin-off komen we in filmische flashbacks heel wat te weten over de jeugd van Buck Danny. Zoals veel mensen in de USA van toen, blijkt Buck uit een bescheiden familie te stammen, waar werkloosheid en gebrek aan cash geregeld dreigen. Een situatie die herinnert aan de biografische lijnen in het werk Airborne 44 van die andere grote oorlogsstripmaker, Philippe Jarbinet.

Eindelijk krijgen we Buck ook te zien als een jonge man van vlees en bloed die gevoelig is voor de charmes van... meisjes. Het eerste meisje in zijn leven heet Moira en zij heeft talenten en dapperheid in petto, maar vooral stelt zij als een echte vrouw eisen aan haar minnaar en aan zijn liefde. Het meisje wil niet dat de man zich blijvend in gevaar begeeft als vliegenier en als soldaat in oorlogstijd... Ook juist vanuit vergelijkbare worstelingen die zij observeerde bij haar ouders. Wat gaat Buck antwoorden?

Wanneer een makker van Buck sterft dringt hij erop aan de nodige sereniteit op te brengen, de minuut stilte. In deze tijd, waar in Oekraïne al tienduizenden soldaten zijn gesneuveld en waarin heel wat scholieren de dood leerden kennen op school, lijkt dit een frisse keuze van accenten. Bepaalde jonge figuren gaan in dit verhaal overigens dwars in tegen wat hun ouders denken en willen, iets dat voor veel lezers herkenbaar zal zijn.

Humor zit in dit verhaal vooral in de getekende details, en in de realistische soldatentaal, niet in flauwe grapjes. De toon is ernstiger en meer volwassen dan in vorige albums. Overtuigend is ook dat de vader van Buck fouten maakte die hij lange tijd geheim hield voor echtgenote en zoon. Die vader vond, zoals veel echte mensen, niet altijd de juiste woorden om delicate getuigenissen en uitleg te brengen.

Een pakkende nevenintrige is het pogend neerhalen van generaal Yamamoto door de Air Force met behulp van de gebroken code van de Jappen. Dit historische hoofdstuk appeleert aan de grote hulp die Ultra was na het kraken van de Duitse Enigma-code op het Europese strijdtoneel. De auteur grijpt deze opdracht van Buck aan om de man met een heus moreel dilemma te laten kampen. De grote strijder krijgt te maken met normale menselijke emoties van onzekerheid en twijfel bij het proberen uitvoeren van zijn nationale plicht en van lastige bevelen.

In een wereld die helaas in toenemende mate te maken krijgt met fake news en met verzonnen informatie is dit boek duidelijk geslaagd. De Zoon van de Zwarte Viking leest enigszins als grafische roman en niet als een zoveelste strip. Er zit ons inziens meer realiteit in dan in menig verslag van middelmatige historici. De spannende avonturen blijven het hoofdingrediënt en het verhaal leest vlot weg, maar en passant leer je heel wat over het Leven, over Oorlog, over menselijke interacties en over Liefde. De behoorlijk subtiele aanpak maakt dit alles des te krachtiger.

STEF VAN LEUVEN