Onvoltooid verleden tijd

Het verhaal achter de Blauwe Reeks is ondertussen genoegzaam bekend. In 1948 wist Hergé tekenaar Willy Vandersteen te overtuigen om ook Suske en Wiskes te maken voor het tijdschrift Kuifje/Tintin. Dit leverde uiteindelijk acht topalbums op die, als er dan toch een Vlaamse canon moet komen, daar gerust deel van mogen uitmaken. Om ze te onderscheiden van de klassieke Rode Reeks kregen ze een blauw jasje aangemeten, al werden ze later nog in afgeslankte versie opgenomen tussen de reguliere albums. Als Vandersteen in 1959 de Kuifje-deur definitief achter zich dichttrekt (de ego's waren groot, de creatieve en financiële meningsverschillen bleken onoverbrugbaar), bleven er nog enkele aanzetten voor een nieuw verhaal — met als werktitels De Sonometer of De Geluidsmaniak— in zijn schuif zitten.

De krant De Standaard stuurde Vandersteen dan, samen met journaliste Maria Rosseels (én gesponsord door luchtvaartmaatschappij KLM) naar het Verre Oosten en zo raakte de Bruegel van het beeldverhaal serieus gefascineerd door de Japanse cultuur. Die invloeden zullen we later trouwens ook nog zien opduiken in albums als De Gouden Cirkel en De Sissende Sampan en het was blijkbaar ook de initiële bedoeling dat het album De Sonometer zich grotendeels in Japan zou afspelen.

In 2019 zoemde het in diverse media dat het onafgewerkte verhaal naar aanleiding van het vijfenzeventigjarige jubileum van Suske en Wiske eindelijk zou voltooid worden door scenarist François Corteggiani en alleskunner Dirk Stallaert. Af en toe dook er al een verdwaalde prent op en de cover werd al op verschillende fora en Facebookpagina's aan een kritische blik onderworpen (die beentjes, de bolle buik?!). De verwachtingen waren dan ook hooggespannen.

Het verhaal draait volledig rond de Sonometer, een uitvinding van ene professor Tellenbol, die de omgevingsgeluiden kan wegnemen, zodat mensen weer kunnen genieten van de stilte. Verschillende partijen azen op dit bedenksel en zo komen onze helden uiteindelijk in Japan terecht.

Corteggiani verstopt heel wat verwijzingen naar de Japanse cultuur en de stripcanon in het album. Zo heet de Japanse professor Tezuka (naar de mangagrootmeester Osamu Tezuka), krijgt een ander personage de naam Sato (naar het Blake en Mortimer-album De 3 Formules van Professor Sato), logeren ze in hotel Doraemon (naar de gelijknamige robotkat van Fujiko F. Fujio), en verwijst professor Tellenbol naar de fictieve Roemeense auteur Broca Cauvinus (een samentrekking van tekenaar Nicolas Broca en scenarist Raoul Cauvin die voor het album De Stiltemakers van Robbedoes en Kwabbernoot een gelijkaardige plot hanteerden). Vaak verzandt de scenarist echter in die typische Oosterse clichés die misschien nog gangbaar waren in de jaren 1960, maar nu echt niet meer kunnen. Enkele jaren geleden lagen de huidige auteurs Peter Van Gucht en Luc Morjaeu nog serieus onder vuur toen ze in Mami Wata een zwarte Afrikaan met dikke lippen afbeeldden. Het zou ons dan ook niet verbazen dat er nu commentaar komt vanuit de Oosterse hoek. Wie zit er immers nog te wachten op belegen gemeenplaatsen over sushi, ninja's, samoerai en sumoworstelaars?

De Vlaamse stripkameleon — een bijnaam waar hij zelf een hekel aan heeft — Dirk Stallaert hanteert een tekenstijl die wat het midden lijkt te houden tussen de sérieux van de Blauwe Reeks en de wat meer karikaturale uitspattingen van de Rode Reeks en op zich kun je hier weinig op aanmerken. Tot je dan in het bijhorende dossier (dat jammer genoeg niet bij de gewone softcovereditie toegevoegd is) de bewaarde stroken van Vandersteen himself en inkter Eduard De Rop onder ogen krijgt en je weer weet waar je voorkeur ligt...

Deze De Sonometer is dus niet de langverwachte geslaagde hommage geworden die een icoon als de Blauwe Reeks verdient. Daarvoor is het scenario — ondanks de vele grappige easter eggs — te ondermaats en is de stijlbreuk met de originele acht albums te groot. Suske en Wiske is al een hele tijd een kind van vele moeders en vaders, maar we verkiezen toch met stip de huidige pleegouders boven dit gelegenheidsduo.

Standaard Uitgeverij zal het hoogstwaarschijnlijk allemaal worst wezen. Commercieel gezien is de beslissing om dit album zowat aan te kondigen als de missing link tussen de Blauwe en Rode Reeks immers een gouden zet. De dure luxes zijn al lang in voorverkoop de deur uit en scoren zal dit album sowieso, al lijkt nostalgie ons in deze een slechte leidraad.

MARIO STABEL