Nooit meer?

Terug naar deel 8, Het Pact, dat eerder in 2023 is verschenen. In 1920 is de NSDAP (Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij) nog een kleine partij. Even later werd de SA (Sturmabteilung) opgericht om de NSDAP te 'beschermen'. Ze deden dat met veel terreur en intimidatie. Met deze SA pleegde Adolf Hitler in 1923 een (mislukte) staatsgreep. Hij kreeg daarvoor vijf jaar gevangenisstraf. Tijd genoeg dus om na te denken en Mein Kampf te schrijven. Na iets meer dan een jaar komt hij al vrij. Hij belooft de vernederde Duitse bevolking een betere toekomst. Hij wordt rijkskanselier in 1933 en krijgt steeds meer macht. Vrijheid van mening kunnen de Duitsers na de Rijksdagbrand vergeten. Dit betekent niet minder dan het einde van de rechtsstaat! Andere politieke partijen zijn voortaan verboden. Nu het land nog zuiveren...

Philippe Richelle (Bankgeheimen, Achter de Schermen van de Macht) maakt ons bewust van het Duitse georganiseerde verzet tegen Hitlers Duitsland. Velen werden geëxecuteerd of stierven in concentratiekampen. Er volgde zelfs een aanslag op Hitler op 20 juli 1944. Deze mislukte en zevenduizend mensen werden gearresteerd. Welke keuze zouden wij gemaakt hebben? Martin Mahner vreest in verband te worden gebracht met de aanslag op Hitler en deserteert met een vals paspoort op naam van Carl Steiner. Gerd Reinecke (procureur en een fanatieke nazi) en zijn vrouw Margrit komen hem op het spoor, maar de oorlog is in feite dan al verloren. De nazi's zetten nog een keer alles op alles. De Volkssturm (volksmilitie met zowel jongeren van vijftien jaar als ouderen van zestig) moet het tij keren... Gerd beseft dat het einde nabij is en sluit een pact met Martin. Hij zal Martin niet verraden, maar die moet na de oorlog dan een goed woordje doen voor Gerd.

Richelle schetst ons op een meesterlijke manier de menselijke kant van een gruwelijke oorlog. Dankzij Martin beseffen we dat er ook vele 'andere' Duitsers waren, die verplicht werden braaf in de rij te lopen... of te verdwijnen! Een spiegel waar we niet al te graag in kijken! De zuivere tekeningen van Jean-Michel Beuriot (Mooi als de Dood) flitsen ons terug naar die wrede periode waarin vele Duitse steden ongenadig worden plat gebombardeerd en voedsel en medicijnen onvindbaar zijn.

In deel 9, Schemeravond, vangt in 1945 de Trümmerzeit aan. Duitsland ligt in puin, maar het is tijd voor Stunde Null. De wederopbouw kan langzaam beginnen. Als een feniks herrijst Duitsland uit de as. Deze snelle economische groei (Wirtschaftswunder) had niemand verwacht. Maar dit gebeurt uiteraard niet zonder slag of stoot. Vrouwen van lichte zeden worden aangegeven. Er wordt van kamp gewisseld dat het een lieve lust is. Vrouwen verkopen hun lichaam om te kunnen overleven. De zwarte markt floreert. De Engelsen en Amerikanen zijn hier ook niet vies van: “We kunnen een oogje toeknijpen.” Een schilderij van Egon Schiele wordt als betaling aangeboden. Mannen met geld, zoals Gerd Reinecke, komen vrij en onschuldigen, zoals Katarina en haar vriendin, worden het hoofd kaalgeschoren. Martin weet ondertussen dat het beter moet. Hij schrijft een essay: De toekomst van Europa. Dat moet er een worden zonder grote conflicten.

Tijdens het lezen van Schemeravond staat de televisie op CNN. De wereld lijkt wel bezig deel 10 van Oorlog en Liefde te schrijven. Een fraai album zal dit niet worden... Beuriot en Richelle hebben echter te kennen gegeven dat Oorlog en Liefde nu echt is afgelopen. Het duo werkt momenteel aan een compleet ander tweeluik voor uitgeverij Glénat. Ze werpen daarvoor de Tweede Wereldoorlog nog niet weg, want het speelt zich af tijdens de nazibezetting van Parijs met een detectivesfeertje.

De historische reeks Oorlog en Liefde kan ons veel leren. Een tip voor het onderwijs: laat deze unieke kans niet voorbijgaan! Vertel dit verhaal, opnieuw en opnieuw. Geef het een plaats in de klasbib.

CHRIS HUYBRECHTS