Van de ene humoristische scène naar de andere spannende achtervolging

De appel valt niet ver van de boom in het gezin Maltaite. Willy (Will) tekent al een paar decennia Baard en Kale en in 1977 publiceert zoon Éric zijn eerste tekeningen en korte verhalen in Robbedoes. Met zijn jeugdvriend Stephen Desberg, die in 1977 door Maurice Tillieux wordt klaargestoomd om de volgende scenarist van de detectivereeks te worden, maakt Eric Maltaite een paar verhalen rond het vileine personage Herodes en zijn nageslacht in diverse historische tijdperken die macht en rijkdom probeert te verwerven met snode plannetjes vol verraad, manipulatie en bedrog. De tekenstijl is nauw verwant met Wills tekeningen, maar het atypische schurkachtige hoofdpersonage valt niet in de smaak bij de lezers.

De twee kameraden schieten goed met elkaar op en trekken vaak naar middernachtvertoningen in de bioscoop waar ze avonturenfilms, B-films en spionagefilms bekijken. James Bond maakt deel uit van het cinematografische aanbod en ze zijn allebei dol op de flegmatieke geheim agent. Wanneer Will opmerkt dat er in Robbedoes geen spionagereeks verschijnt, raadt hij de twee aan om zoiets te maken. Daarop creëren ze de Britse geheim agent Jimmy/James Plant alias 421 (naar een Frans dobbelspel waarbij de gegooide ogen 4, 2 en 1 de hoogste score vormen) met een vette knipoog naar James Bond.

In deze eerste van drie geplande integrales staan de prille avonturen, met een wat hoger komisch gehalte. Het Wrak en de Miljoenen verschijnt in 1983 voorzichtig in de collectie Debuut van Dupuis. Het is inmiddels een moeilijker te vinden album. Het jaar erop start alsnog een eigen stripreeks die tot 1992 tien delen zal tellen. 421 krijgt in zijn eerste episode te maken met de bende van De Schaduw, een ongrijpbare vijand naar het voorbeeld van Stomp, maar net zo goed naar de misdaadorganisatie Spectre uit James Bond. Bezoek aan de Oertijd is een kort verhaal waarin rijkelui beginnen door te slaan nadat ze in een firma reizen door de tijd kregen aangeboden. 421 trekt op onderzoek en belandt in de oertijd... Nu ja, ongeveer toch. Groetjes uit de 7de Hemel verscheen als deel 2 in de reguliere reeks, maar volgt chronologisch na de vorige verhalen. Die volgorde is in de integrale rechtgezet. 421 moet het mysterie rond een moordaanslag op een minister oplossen. Koude Oorlog (deel 1 in de reguliere reeks) is tegelijk een herinnering aan de Koude Oorlog die eind jaren 1970 nog volop woedde — en nu weer helemaal terug is — als een voorbode voor wat nu ernstige problematiek is. Een internationale geheime organisatie probeert wereldwijd het klimaat te ontwrichten. 421 moet samenwerken met Russische en Franse geheim agenten om de bedreiging te stoppen.

De eerste verhalen lezen nog als een komische persiflage op het personage van Ian Fleming, inclusief de snelle wagens, knappe vrouwen, hoogtechnologische snufjes, actie, exotische locaties en een krachtmeting met andere geheime diensten zoals de KGB en de CIA. Die hebben we met plezier herlezen. Het viel ons op hoe snel Maltaite en Desberg doorheen deze gebundelde verhalen evolueren. De tekeningen overtuigen moeiteloos en hebben nog heel wat weg van Will. De scenario's zijn stevig en voeren je van de ene humoristische scène naar de andere spannende achtervolging.

Geleidelijk aan evolueert de serie hierna naar een ernstige, realistische, no-nonsense actiethriller waarbij Maltaite zijn tekenstijl naar een realistischer niveau tilt. Jimmy is daarin een verleidelijke vrouwenversierder die het opneemt tegen spionnen, criminelen en ander gespuis op alle continenten en zelfs in een futuristisch tijdperk (in Een Gril van het Lot). De reeks kent een kantelmoment wanneer Jimmy's collega Morgane Angel elementen over een gat in 421's vroegere leven blootlegt na een evaluatie die ze van 421 moest maken. 421 verlaat de geheime dienst om vervolgens als freelancer aan de slag te gaan. Ook het lot van Morgane Angel staat daarbij op het spel in het vervolg van de spannende avonturen. Tussen 2014 en 2019 ontrafelt Maltaite samen met scenarist Stéphan Colman de identiteit en het verleden van Stomp, de mythische schurk uit Baard en Kale die zijn vader in 1955 heeft ontworpen op scenario van Maurice Rosy. Deze laatste bewaarde in een kluis zijn versie over de ware identiteit van Stomp, tot Maltaite en Colman hun project kwamen voorstellen. Rosy vond het zo goed dat hij zijn eigen versie verscheurde en de twee heren geen strobreed in de weg legde om hun visie te ontwikkelen. Helaas kon Rosy de voltooiing niet meer meemaken, want hij overleed in 2013. Stomp smoorde tegelijk jarenlange geruchten en aankondigingen over een comeback van 421 in de kiem. De belangstelling bleek voor uitgeverijen toch te gering om ermee door te gaan. Dan maakt deze zorgvuldig samengestelde integrale reeks van 421 dat verlangen naar meer toch enigszins goed. Jammer dat door de heersende papiercrisis is gekozen voor een goedkoper papier waarbij de bedrukking op de andere kant een beetje doorheen de pagina's is te zien.

DAVID STEENHUYSE