Flaterfoon op waar formaat

26 december 2021 Flashback

In gag 448 van Guust uit 1967 maakt een ontstelde Kwabbernoot kennis met een gedrochtelijk muziekinstrument dat Guust Flater heeft uitgevonden. Hij maakte het hoogstwaarschijnlijk tijdens de werkuren. Zijn bedoeling was om de muziekwereld met een nieuw muziekinstrument en nieuwe klanken te verrijken. Het toen nog naamloze instrument, dat Kwabbernoot prompt Brontosaurofoon doopt, is volgens Flater "geïnspireerd op de Afrikaanse instrumenten, maar geperfectioneerd". Dat klopt ook, want zijn tekenaar André Franquin was al met Afrikaanse instrumenten vertrouwd. Vergelijk de Flaterfoon maar eens met de instrumenten in een prent uit het verhaal Robbedoes bij de Pygmeeën uit 1949-1950 (te lezen in het eerste album, 4 Avonturen van Robbedoes... en Kwabbernoot). In werkelijkheid inspireerde Franquin zich op een Afrikaanse harp die werd tentoongesteld in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren.

De eerste klanken die de Flaterfoon voortbrengt, doen Guusts broek zakken en het plafond van de vijfde verdieping net onder hen naar beneden vallen. In latere gags vallen verhuiswagens uiteen, bladert het behangpapier van de muren, vluchten mollen én koeien van weilanden, vernietigt de losgeknipte gekromde tak een peperduur 118-delig Meissenerservies van meneer Dupuis, komt het leger eraan te pas omdat het een wapen ziet in het instrument dat hun jachtvliegtuigen door elkaar doet trillen en vernielen Guust en zijn vrienden met gelijkaardige instrumenten zelfs het volledige gebouw waarin de kantoren van uitgeverij Dupuis zijn gehuisvest. Ook een miniatuurversie van de Flaterfoon, die Guust zogezegd van een lezer kreeg, maakt brokken. Een prestigieuze maquette met een vernieuwd kantoorgebouw van twintig verdiepingen eindigt in splinters. De Mesmaeker moet er van schaterlachen en zo zien we 'm toch niet vaak wanneer Guust in de buurt is.

Het brengt ons bij de grote wedstrijd die het blad Robbedoes in 1968 organiseerde. De lezers werden opgeroepen om de Flaterfoon na te bouwen. De jury, die bestond uit dirigent Franck Pourcel, zangeres Sheila, zanger en acteur Jacques Dutronc, filmmaker Pierre Tchernia en Franquin himself, pikte er voor België en Frankrijk elk een winnaar uit die niets minder dan de wagen van Guust Flater wonnen, een echt rijdende replica die werd gemaakt naar de tekeningen van Franquin. Het is eens wat anders dan een koe die lezers bij een andere wedstrijd konden winnen. De Franse winnaar getuigde in 2009 dat de wagen eigenlijk een omgebouwde Peugeot 172 M was in plaats van een Fiat 509, het model waarop de echte wagen van Guust is gebaseerd. De winnaar van de Belgische wedstrijd, waaraan ook Nederlandse striplezers mochten deelnemen, zou een omgebouwde Fiat 509 uit 1928 zijn geweest.

Onderstaande foto's:

De Guust-wagen voor de Belgische winnaar, geëscorteerd door de Brussels politie.
Idem.
De Guust-wagen voor de Franse winnaar.
De Flaterfoon van deelnemer Luc Lebrun, die de derde prijs behaalde.
In Robbedoes nummer 1559 verscheen een artikel over de wedstrijduitslag.

Tussen de inzendingen, die allemaal op een expo werden getoond, bevonden zich al net zo lelijke gedrochten als het origineel. Een Nederlander presteerde het om een 325 kilo wegend gevaarte met de post aan de redactie te bezorgen. Het transport daarvan gebeurde voornamelijk met de trein. Iemand anders had een volledig in metaal gefabriceerde versie gemaakt met pedalen waarop men kon spelen. Hoofdredacteur Yvan Delporte, die aan de basis van het gekke wedstrijdidee stond, bleef er met plezier Beethoven-melodieën op spelen hoewel het instrument geen enkele juiste noot kon aanslaan. De Flaterfoon van de Belgische winnaar bestond voornamelijk uit samengekleefde stukken hout. Bij de terugkeer hield de lijm het niet uit toen het regende en viel de nagebouwde Flaterfoon geleidelijk aan uit elkaar.

In onderstaand filmpje vervoert een Franse deelnemer zijn creatie naar Parijs. Zie 'm rijden door de straten van de Franse hoofdstad.

In september 2017, tijdens het Brusselse Stripfeest en als viering van de zestigste verjaardag van Guust Flater, organiseerden Fred Jannin (die alle gags van Guust opnieuw inkleurde), Thierry Tinlot (voormalig hoofdredacteur van Robbedoes) en componist Max Vandervorst, naar een idee van Sergio Honorez, een concert in het Bozar met de Faterfoon in een, nu ja, glansrol. Frederic Frouch Dailly, Frank Wuyts en Stephan Pougin waren de uitvoerende muzikanten.

Voor latere expo's werden diverse Flaterfoons vervaardigd.