Over leven en overleven

Vast in een poging om orde in de chaos te scheppen heeft het menselijke brein de neiging om op zoek te gaan naar verklaringen, oorzakelijke verbanden en alles omvattende structuren. Dat is een van de redenen waarom we, zelfs na zoiets allesverwoestend als een oorlog, eerder een zicht hebben op het algehele verloop ervan dan dat we aandacht hebben voor de verhalen van Jan met de pet.

Toch valt een oorlog evengoed te verhalen vanuit het perspectief van de gewone man of vrouw. En jawel, dat vrouwenperspectief is hier de focus. In de woorden van hoofdpersonage Rose: “We zijn vrouwen, dat [vechten] is wat we doen. Zonder medailles.” Het verstandig opgebouwde scenario van Navie (Virginie Mosser) focust op vrouwen, specifiek enkele bewoonsters van een en hetzelfde appartementsblok. Rose zit gevangen in een liefdeloos huwelijk. Nu de oorlog haar man buiten beeld stelt, valt ze heimelijk voor een Duitse inlichtingenofficier. De vrouwen in haar omgeving zijn joods, werkzaam in het plaatselijke nachtleven of ze stellen hun vertrouwen in Pétain. Nog anderen worstelen met hun geaardheid, zijn actief in het verzet of hebben te maken met een brute echtgenoot. Kortom, ieder van de deze vrouwen gaat (noodgedwongen of vrijwillig) anders om met de oorlogssituatie. Rose springt haar flatgenotes bij waar ze kan en lijkt alles op een rijtje te hebben. Omdat ze haar buren zoveel helpt, valt Roses veranderende gedrag hun aanvankelijk niet op, maar zal dat zo blijven? En hoe zullen de veranderende oorlogsomstandigheden Roses toekomst bepalen?

Via de verhalen van de flatbewoonsters toont Navie de vele overlevingsstrategieën zonder een nadrukkelijk waardeoordeel op te hangen. Wat ze niet zegt, is even sterk aanwezig dan wat ze duidelijk vermeldt. De toon lijkt zacht, maar dreiging is permanent voelbaar. Dat heet dan een knappe opbouw door de scenariste.

Carole Maurel tekende eerder al De Juffrouw en het knappe Wachten op Bojangles en gaat op datzelfde elan verder. Ook hier hetzelfde kenmerk als bij het scenario. De tekeningen lijken lieflijk, maar de dreiging is ook hier aanwezig. Let bijvoorbeeld op de hints naar huiselijk geweld, of op de cover die verwijst naar de typische affiches uit de jaren 1930. Maurel is opvallend sterk in het overbrengen van subtiele en behoorlijk kunstige beeldtaal, bijvoorbeeld in de scène met de witte silhouetten met de kloppende harten. Dat maakt indruk en schuurt aan tegen de scheidingswand tussen strip en graphic novel.

Andermaal een mooie vondst van Lauwert Uitgeverij.

DIEDERIK VAN DE VELDE