Onvoorwaardelijk verbonden

Nooit Meer Alleen is een zeer kunstzinnig en poëtisch boek, of beeldverhaal of graphic novel, geschreven en getekend door Ephameron, het pseudoniem van Eva Cardon. Ze is master in de Schilderkunst en Illustratieve Vormgeving en is nu zelf docente Beeldverhaal aan de LUCA School of Arts in Brussel. Ze werkt momenteel aan een doctoraat in de Kunsten over het artistieke, autobiografische beeldverhaal.

Haar vorige beeldverhaal, Wij Twee Samen (Oogachtend, 2015), was zeer persoonlijk en autobiografisch, het ging over de dementie, afasie en dood van haar vader. Nooit MeerAlleen heeft ook een persoonlijke insteek doordat Ephameron zeven jaar geleden moeder werd en die ervaring de aanleiding vormde voor de start van dit boek. Maar het wordt breder, aangevuld met ervaringen van andere moeders en vaders. Ervaringen die iedereen meemaakt wanneer haar of zijn leven ondersteboven gehaald wordt met een kind, vreugde en verdriet.

Het album is ingedeeld in zeven hoofdstukken die telkens een ander facet of een andere sfeer belichten van hoe een kind het leven kan veranderen. Dit wordt weergegeven in stilistische tekeningen in waterverf en aangevuld of verduidelijkt met korte zinnen in de marges van de pagina, bovenaan, onderaan of zijdelings. Ephameron begint met de nieuwsgierige verwondering van een kind voor wie alles nieuw is en waardoor je als volwassene met totaal andere ogen leert kijken naar je omgeving en wat daarin gebeurt. In een volgend hoofdstuk komt de twijfel over een kinderwens aan bod en — eens die knoop doorgehakt — hoe voorzichtig en gelukzalig zwangere vrouwen kunnen zijn.

Verder wordt verteld dat op welke wijze het kindje ook ter wereld komt, het steeds beperkingen zal veroorzaken in het levensritme en de nachtrust van moeder en vader, maar daarnaast ook fierheid zal opwekken voor de ontbolstering van het nieuwe mensje. In een ander hoofdstuk komt dan weer de algemene twijfel tot uiting of men de baby wel alles zal kunnen geven wat hij nodig heeft en of men het wel goed genoeg zal doen. Dat een voortijdig overlijden diepe sporen nalaat, maar dat men een dergelijk mislukken moet leren aanvaarden, zoals elke tegenslag. In welke fase men ook zit, de voortdurende groei van het kind, het wassen en plassen, de eerste schooldag en de eerste schrijfsels, het kindje toevertrouwen aan een derde (een oppas of crèche), standvastig blijft er altijd wel de onvoorwaardelijke liefde en verbondenheid van ouder en kind, ook al is het niet steeds rozengeur en maneschijn. Men is nooit — méér — alleen.

De afbeeldingen in waterverf, met mooie kleuren, worden regelmatig met kindertekeningen en kribbels van Eva's eigen zoontje aangevuld. Deze kindertekeningen moeten de sfeer van de eigen tekeningen onderlijnen. Tijdens het interview op 5 februari 2021 door Gert Meesters bij de voorstelling van het boek vertelt Ephameron dat ze heeft gekozen voor waterverf omdat dit het meest overeenkomt met haar eerste liefde, de schilderkunst. En de korte zinnen op de rand van de pagina's zijn spaarzaam omdat de tekst anders te overheersend zou zijn. In dat opzicht is het ook haar bedoeling dat eerst de beelden gevolgd worden en dan de tekst die ze kunnen helpen verklaren.

Het boek is stijlvol uitgegeven op een groot formaat. De pagina's zijn sober afgemeten voorzien van tekeningen die eerder statisch zijn en soms zelfs abstract. De ruime witte vlakken symboliseren volgens Ephameron de besloten ruimte tijdens deze levensfase. Er zijn geen bewegende figuurtjes in een volledige setting, noch converserende tekstballonnen of een verhaallijn die we kennen uit strips of graphic novels, zodat wij dit album eerder bij kunstboeken of bij poëzie zouden plaatsen.

Het ongewoon behandelde thema van de geboorte van een kind wordt ook door Nederlander Frenk Meeuwsen benaderd in zijn helemaal anders opgevatte graphic novel Jaar Nul (Sherpa, 2020).

JAN GOFFIN