Nutteloosheid van oorlog

Virginia, 1863, de strijd woedt hevig tussen de Noordelijken en de Zuidelijken. De achttienjarige Henry Fleming helpt zijn moeder op hun kleine boerderij, maar vindt het zijn plicht de Noordelijken te vervoegen. Eigenlijk zoekt hij echter ook actie en wil hij iets betekenen in de ogen van anderen. Hij vertrekt en laat moeder achter. Na maanden kamp en oefeningen gaat eindelijk het gerucht onder de soldaten dat hun regiment ten strijde trekt. Er heerst ongeloof, want het is al zo vaak gezegd en men wordt die valse nieuwtjes beu. Maar toch, ‘s anderendaags breken ze het kamp op en marcheren langs de rivier Rappahannock de Zuidelijken tegemoet. De spanning onder de soldaten stijgt, er komt een veldslag en er circuleren geruchten op welke locatie zal gevochten worden. De ene gelooft in hun overmacht, ze zullen de Zuidelijken in de pan hakken. De ander twijfelt, het kan er hard aan toe gaan en als de voorste linies, met het bajonet op het geweer, worden weggemaaid, zal hij waarschijnlijk zijn hachje proberen te redden en op de loop gaan. Hij wil dit uiteraard niet toegeven tegen anderen die met eenzelfde twijfel zitten. Na een eerste aanvalsgolf van de Zuidelijken vallen er al heel wat slachtoffers, maar de Noordelijken houden stand. Sommigen deserteren, maar worden door een officier neergeschoten. Henry kan er stiekem onderuit muizen. Een eind achter de frontlinie hoort hij een generaal die verbaasd is dat het regiment toch heeft standgehouden. Voor de leidinggevende officieren zijn regimenten met soldaten uiteindelijk gewoon strategisch materiaal. De generaal geeft het bevel aan te vallen.

Dit album is getekend en geschreven door Steve Cuzor, naar een roman van de Amerikaan Stephen Crane, The Red Badge of Courage (1895). Cuzor is een Fransman met een passie voor paardrijden, hij heeft al een uitgebreid œuvre waarvan enkele albums vertaald zijn in het Nederlands. Het meest bekend is Een Ster van Zwart Katoen, de reeks O'Boys en verder Het Verhaal van Elias Cohen in de reeks Quintett.

Cuzor speelt meesterlijk met licht en duisternis wanneer hij zijn personages met diepmenselijke trekken neerzet of een omgeving in beeld brengt. Schemerachtige situaties komen mooi tot uiting met een vage lichtinval en schaduwen alom. Het lijkt een geliefde techniek die hij zowel in dit album gebruikt als in Een Ster van Zwart Katoen. Opvallend doet hij dit niet gewoon in zwart-wit, maar geeft de verschillende scènes telkens één globale kleur met daarin schakeringen. Soms is de totaalkleur licht olijfgroen, soms blauwig, soms lichtgeel. Blauwig bij een maneschijn is logisch, de andere kleurkeuzes zijn niet altijd duidelijk, maar wonderwel versterkt deze eenzijdige inkleuring het licht- en schaduweffect in plaats van zwart-wit.

De Amerikaanse Burgeroorlog heeft sporen nagelaten tussen het Noorden en het Zuiden, ook nu nog met Republikeinen en Democraten. De boodschap is echter duidelijk: elke oorlog is totaal zinloos. Het gaat immers telkens om mensen die gedood worden of zwaar gewond raken. En waarom? Omdat een meningsverschil niet uitgepraat kon worden, of omdat leiders niet tot een overeenkomst konden komen, of omdat men niet van bepaalde principes wilde wijken, of omdat men een gebied wilde veroveren... Er kunnen tal van redenen bedacht worden die men niet terzijde wil laten. Zo worden ganse groepen mensen mee de vernieling ingesleurd. Geconfronteerd met het menselijk leed ontstaat tijdens zo’n dispuut bij heel wat deelnemers twijfel over de zin en het nut ervan, maar men wordt toch meegesleept door het groepsgevoel en door de aanmoedigingen van enkelen die in een vlaag van zinsverbijstering heldhaftig willen zijn.

Het typisch Amerikaanse heldendom uit een boek van 1895 werd mooi neergezet.

JAN GOFFIN