Nou, nou, nou

 “Doodslag”, “gevaar voor de samenleving”, “niet te resocialiseren”. Die ene totaal mislukte overval was de druppel. Twee dagen na de roof werd Robert Turpin, alias Bébert de Danser, opgepakt en de gangster werd moeiteloos tot twintig jaar cel veroordeeld. De buit werd nooit teruggevonde. Vandaag, 15 juni 1967,  komt hij vervroegd vrij dankzij prima lobbywerk van zijn advocaat. Tien jaar vroeger. Bébert trekt onmiddellijk naar cafébaas Jo wie hij verdenkt hem verraden te hebben aan de flikken. Een geschrokken Jo belt onmiddellijk zijn beste vrienden op. Kerels die ooit wat zigzagden op het rechte pad, maar vandaag eerbare burgers zijn. Grizzly, een ex-bokser met een forse lichaamsbeharing, is vandaag zelfs een trotse eigenaar van een mooie Citroën-garage. Op de achtergrond kijkt politie-inspecteur Gourmé argwanend toe.

De Grizzly is een vintage gangsterstrip uit de jaren 1960. Prachtig getekend door Fred Simon (Mermaid Project, Clownvisje,...) die hier het anders zo grauwe Parijs inkleurt in vrolijke, heldere waterverfkleurtjes. Het zou zomaar een vrolijk lenteverhaaltje kunnen zijn, ware het niet dat Matz (De Killer, Tango, Mexicana,...) het verhaal heeft geschreven. Flink wat geweld, stoerdoenerij en gelukkig een actuelere invulling van de damesrollen in de jaren 1960, het zit er allemaal in. Mooi.

Matz draagt het album op aan het argot, de Franse dieventaal uit de sixties die hem zo nauw aan het hart ligt. Hij ontleende er ook zijn artiestennaam aan. Een matz is immers een kerel, een man, een potige vent. De originele tekst is doorspekt met dergelijke woorden, in die mate zelfs dat er op het eind van de strip een verklarende woordenlijst is opgenomen. Interessant, maar wel lastig om te lezen. Om het helemaal verknipt te maken, eiste Matz dat de vertaling ook in een boeventaal geschreven werd. Begin er maar aan. Lauwert Uitgeverij trok voor die klus vertaler Tonio van Vugt, de man achter Zone 5300, aan. Hij koos resoluut voor een Nederlands bargoens uit de jaren stilletjes waar toch een flink aantal woorden in het Algemeen Nederlands zijn geslopen, zoals smiecht, pimpelen, pegels, mokkel, ratsen en dergelijke slappe was-woorden. Woorden als katser, koekwous, snezen en pakweg klauwen kon ik gelukkig uit de context afleiden, waardoor ik niet de hele tijd naar de verklarende woordenlijst achterin de strip moest teruggrijpen. Soit, ik maakte me niet sappel en las dus gewoon door. Maar het bleef lastig lezen. Bovendien vloekte dat echt Hollandse met de Parijse decors. Dit rijmt voor geen meter. 

Steeds meer bekroop me de vraag wat het alternatief kon zijn. Gangstarap uit Antwerpen of Amsterdam? Nee, te modern. De Franse woorden behouden? Te vervelend. Niet uitgeven? Zonde van de goede strip en prima tekeningen. Misschien had de uitgever beter zonder dollen een knokploeg moeten sturen naar Matz om effe zijn pakkie te kreuken. Eenmaal hij het zuur had gekregen en zijn vertaaleis had ingetrokken, zou niets een vlotte lezing van een prima nostalgiestrip in de weg staan. Ach, ik weet het niet. Misschien vinden Nederlandse lezers De Grizzly net op hun lijf geschreven en ben ik net die ene Vlaming die zich er ongemakkelijk bij voelt. Oordeel zelf en laat het me gerust weten.

De Grizzly mept grafisch en verhaaltechnisch iedereen onderuit. Alleen de taalbarrière krijgt de ex-bokser niet gesloopt.

WOUTER PORTEMAN