Je familie kies je niet

Je hebt een oorlog verloren. Daar sta je dan! Je was lang in een winnende roes, maar nu moet je in alle talen zwijgen. De nazisympathieën zijn nog aanwezig. Maken we echt geen kans meer? Nooit meer?

Wieland Wagner (1917-1966)... Je zal maar de kleinzoon zijn van de wereldberoemde componist Richard Wagner. In Venetië — wachtend op zijn maîtresse — componeerde hij hartbrekende, pompeuze muziek met ellenlange voorstellingen. Hij liet duidelijk voelen dat hij tegen Joden was — ze waren geldbelust — maar zelf leende hij geld van iedereen. Ondertussen verleidde hij vele vrouwen, waaronder de echtgenote van zijn mecenas. Hij vond het niet de moeite om naar de begrafenis van zijn eigen vrouw te gaan. Hij was dan immers vrij om met Cosima — ook geen onbesproken doetje — te huwen. Hun zoon, Siegfried Wagner, huwde met Winifred. Hij kon, als verdoken homo, op weinig sympathie rekenen. Toch kregen ze samen vier kinderen: Wieland, Friedelind (Mausi), Wolfgang en Verena.

Hoofdpersonage Wieland leert de bloedmooie zangeres Anja Silja (1940) kennen tijdens haar optreden in de opera Salomé van Richard Strauss. De striptease tijdens de Dans met de zeven sluiers was hem niet ontgaan. En ons ook niet! Tekenaar Emilio Van Der Zuiden (De Autoreportages van Margot, De Engelen van Auschwitz, Liefhebben voor Twee) verdient een staande ovatie. Hij tekent de noten tot leven. Auteur Stephen Desberg (De Schorpioen, I.R.$, Miss Oktober) houdt zich keurig aan de historische waarheid. De levensgeschiedenis van de Wagners is zo al wel spannend genoeg.

Wieland is braafjes getrouwd met Gudrun en het paar heeft vier kinderen. Maar door de onstuimige passie voor Anja is hij bereid heel ver te gaan. Maar wat met de geheimen uit zijn eigen verleden? Mama Winifred gaf Adolf Hitler ooit papier in de gevangenis zodat hij Mein Kampf kon schrijven. Hitler noemde de familie Wagner zijn enige echte vrienden. Zij spraken hem aan als "nonkel Wolf". Wieland werd de beschermeling van de Führer. Gevaarlijk dicht bij Hitler staan, heeft natuurlijk gevolgen. Probeer maar eens uit de schaduw van het nazisme te geraken. Bruine smetten blijven lang zichtbaar. En het concentratiekamp Flossenbürg heeft ook zijn overlevers... Het beroemde Bayreuth Festival moet toch kunnen blijven bestaan. Maar er is die schaamte. Onherstelbaar? Vele verhalen konden het daglicht niet verdragen. Zie de pakkende openingsscène met de vluchtende Hannah. De relatie met zijn broer Wolfgang was op zijn zachtst gezegd ontvlambaar.

Regisseur Wieland probeert het met kale en lichtgevende ruimtes met enorme totems van mysterieuze kracht. Een decor gedomineerd door een monoliet met ogen. Het leven wordt uitgedoofd. De liefde overwint in de dood. Winifred helpt ook niet echt. Tot het einde van haar leven koesterde ze haar vriendschap met Hitler als haar dierbaarste herinnering.

Wieland Wagner stierf jong. Hij haalde de vijftig niet. “Hij stierf aan zijn zwijgzaamheid”, verwoordde Anja Silja. Wij weten nu waarom. Een nalatenschap kan je ook weigeren natuurlijk!

CHRIS HUYBRECHTS