Dreigende Dinges bedreigde Japanners

21 januari 2022 Flashback

In 1872 publiceerde de Engelse schrijfster Ouida, het pseudoniem van Marie Louise de la Ramée, de novelle A Dog of Flanders over het straatarme weesjongetje Nello uit Hoboken nabij Antwerpen en zijn hond Patrasche. Het boek vertelt het fictieve verhaal van de vijftienjarige arme Nello die de eindjes aan elkaar probeert te knopen door met een kar, getrokken door Patrasche, melk naar de stad te voeren. Het is zijn grote droom om kunstenaar te worden, maar de stedelingen erkennen zijn talent niet en uiteindelijk sterft hij van ontbering tijdens de kerstnacht, samen met zijn hond, in de Onze-Lieve-Vrouwe-kathedraal van Antwerpen, voor het schilderij De Kruisafneming van Rubens dat Nello zo bewondert. Het boek groeide uit tot een klassieker in Groot-Brittanië en de Verenigde Staten waar het tussen 1914 en 1999 tot vijf keer toe werd verfilmd door Hollywood, steeds met een veranderd, happy end. Van het boek werden sinds 1872 meer dan honderd miljoen exemplaren gedrukt. In de VS circuleren ongeveer honderd verschillende edities.

Er kwam ook een Japanse vertaling onder de titel Furandâsu No Inu waarvan zo'n driehonderd verschillende edities beschikbaar zijn. Zesenveertig jaar lang publiceerde een Japans magazine het verhaal, dat niet meer dan 65 pagina's telt, opnieuw en opnieuw en opnieuw. Voor kinderen op de lagere school is het het eerste boek dat ze moeten leren lezen. In Japan wordt de novelle zo'n beetje als het beste boek aller tijden beschouwd. Die status verwierf het grotendeels door een tekenfilmserie uit 1975 die door zomaar eventjes 33 miljoen Japanners werd gevolgd. Nog steeds komen Japanse toeristen naar de Onze-Lieve-Vrouwe-kathedraal afgezakt om het schilderij De Kruisafneming te bewonderen. Mede door het tragische einde, dat de Japanners als een eervolle dood zien, kent het verhaal van Nello en Patrasche er een blijvende populariteit.

In 1985 besloot de toeristische dienst van Antwerpen inderhaast om een standbeeld van Nello en Patrasche te plaatsen in de Kapelstraat in Hoboken nadat men al langer vraag kreeg van Japanse toeristen waar het verhaal van A Dog of Flanders zich afspeelde. Het standbeeld was een creatie van Yvonne Bastiaens naar een ontwerp van... Paul Geerts (zie foto). De Japanners bleven echter weg. "Zij stelden zich Nello voor als een blij kind met een grote hond en niet als een treurig jongetje met een zielig klein beestje", aldus Didier Volckaert, maker van de documentaire Patrasche, a Dog of Flanders - Made in Japan (2007). Het beeld moest tegelijk dienen om het verhaal bekender te maken bij Vlamingen, maar dat is nooit echt gelukt. Toch niet in de oorspronkelijke vorm.

Als strip doet het verhaal alsnog belletjes rinkelen. Ook nog in 1985 publiceerden Willy Vandersteen, Paul Geerts en Studio Vandersteen namelijk het Suske en Wiske-album Het Dreigende Dinges waarin het verhaal wordt herverteld met een andere intrige als hoofdverhaal. Het Japanse meisje Miako wil haar jongere zusje, dat aan een onbekende ziekte lijdt, helpen door het verhaal waar ze zo verknocht aan is beeld voor beeld te laten herbeleven zoals het vroeger echt gebeurd moet zijn. Door middel van een uitvinding van haar vader kan ze in haar opzet slagen. Die uitvinding heet K.C., kort voor Kruipende Camera, een op rupsbanden rijdende, gerobotiseerde camera met een eigen karaktertje dat botst met dat van Wiske. Uiteraard helpen Suske, Wiske en de anderen Miako.

Aan Suske en Wiske hebben we ook de eerste Nederlandse vertaling van het oorspronkelijke boek te danken. Het werd eveneens in 1985 uitgegeven door Standaard Uitgeverij, met een cover en aquarellen van Willy Vandersteen als illustraties binnenin. Helaas leek de vertaling op niet veel volgens Volckaert. Eind april 2010 verscheen bij Lannoo een gloednieuwe, tekstgetrouwe vertaling door Tom Naegels, aangevuld met een grondige studie over het fenomeen en met aandacht voor de strip.

Van Het Dreigende Dinges op zijn beurt werd een Japanse vertaling gefabriceerd, maar dat was een fiasco. Clichés over Japanners getuigden van een grote onzorgvuldigheid. Didier Volckaert verklaart: "Het doelpubliek was kwaad, omdat de Japanners in dat album felgeel gekleurd zijn en allemaal voorovergebogen lopen. En op pagina 1 staat een Japans meisje in een kimono voor mannen, mét haar voeten open! Daar kunnen ze in Japan niet mee lachen, hoor." Maar een mooie strip blijft het wel!

Jaren later kwam er een nieuw monument voor Nello en Patrasche op de Handschoenmarkt in Antwerpen, vlak bij de kathedraal waarin zich de mooiste scènes afspelen. Het monument bestond uit niet meer dan een laag, zwart blok met een inscriptie dat meer als zitbank werd gebruikt. Na een ontwerpwedstrijd, gewonnen door Batist Vermeulen, kwam er in december 2016 een nieuw beeld waarbij Nello zijn hond Patrasche omhelst, terwijl ze allebei slapen onder een deken van kasseien die onderdeel uitmaken van het plein. Het standbeeld is te bezichtigen vlak voor de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal.

Bron: Humo 3634, 27 april 2010 met dank aan Filip Van Belle en Jo Briers