De kijk van Flo Van Dijck: “Ontwaakt gij luie slaper"

In Leuven zijn op dinsdag 24 maart de Boon-boekenprijzen uitgereikt. Het was de vierde editie van de grootste literaire prijs uit Vlaanderen. De winnaar in de categorie fictie en non-fictie is Oroppa, de veelgeprezen eerste roman van de Nederlandse Safae El Khannoussi. In de categorie kinder- en jeugdliteratuur gaat de Boon 2025 naar de Vlaamse schrijfster en historica Aline Sax voor Wat Ons Nog Rest, een youngadultboek in vrije verzen. 

Ook de lezers mochten een winnaar kiezen. Voor de publieksprijs van de Boon werd een recordaantal van 13.540 stemmen uitgebracht. In de categorie fictie en non-fictie gaat de publieksprijs naar de vuistdikke biografie De Levens van Claus door Mark Schaevers. In de categorie kinder- en jeugdliteratuur wint Het Grote Kippenboek met illustraties van Jan Hamstra en tekst van Evelien De Vlieger. Safae El Khanoussi en Aline Sax krijgen elk 50.000 euro, de publiekswinnaars 5.000 euro. 

Opvallend, Brecht Evens prijkte met De Bondgenoten op de shortlist voor fictie- en non-fictie, maar in weerwil van vurig lobbyen, viel de internationaal gelauwerde kunstenaar naast de prijzenmand.

Welke criteria worden gehanteerd om zo'n prijs toe te kennen? Schrijfster Brigitte Raskin was juryvoorzitter van de allereerste Boon. "Het criterium is toch vooral literair. De taal. Is het een goed geschreven boek dat ergens over gaat? Is het origineel?" De jury leest zowel fictie als non-fictie. Hoe kun je die tegen elkaar afwegen? "Zoals ik in mijn juryverslag schreef: we hebben appelen met peren vergeleken en we hebben voor passievruchten gekozen", zegt Raskin. 

De Bondgenoten gaat ergens over en is origineel. Maar is het ook goed geschreven? Het is een lust voor het oog, maar is het literair?

Wanneer een strip of graphic novel meedingt naar een literaire prijs, worden uitgevers, auteurs, stripjournalisten en fans regelmatig euforisch. Hallelujah, eindelijk wordt het medium serieus genomen, worden auteurs naar waarde geschat en op hun merites beoordeeld. Eilaas, de wens is de vader van de gedachte. Men gelooft iets omdat men wil dat het zo is. Dat is niet enkel naïef, maar ook een tikje bespottelijk. 

In de meeste Vlaamse strips is erbarmelijk taalgebruik van alledag en je zou denken dat daar in graphic novels wat meer op gelet wordt. Kennelijk niet. Zou het gerechtvaardigd zijn dat een werk dat bol staat van de kromme zinnen en grossiert in barbarismen,met een literaire prijs beloond wordt? Voor een literaire prijs is het criterium toch vooral literair, merkt Brigitte Raskin op en daar is niets tegen in te brengen. Om een Boon te winnen, zijn niet enkel schitterende tekeningen van betekenis. De jury geeft zich graag over "aan de roes van een rijke taal". 

Dus tijd om wakker te worden. Beeld én tekst zijn gelijkwaardig, daar zou iedere stripmaker van doordrongen moeten zijn. En een stripuitgeverij moet geen literaire uitgeverij worden, maar teksten professioneel laten redigeren en corrigeren, zou een minimum investering moeten zijn vóór men een strip instuurt voor een literaire prijs. Brecht Evens verdient dat en hij niet alleen.

(Meer mensen optrommelen om voor je kandidaat te stemmen, kan natuurlijk ook.)

Floor Van Dijck werkt in de toerismesector, volgt het reilen en zeilen binnen het Vlaamse cultuurlandschap en heeft een zwak voor strips en ziekenhuisseries. Ze schuwt sociale media en online platforms en heeft een leeftijd bereikt waarop ze zich niets wenst aan te trekken van wat anderen vinden (van grijze haren en dergelijke). De kijk van Flo Van Dijck is haar persoonlijke visie op iets dat haar in het stripnieuws opviel.