De kijk van Flo Van Dijck: “Bedenkingen bij een belangrijke prijs"

Volgens de grote Franse schrijver Gustave Flaubert was de ideale roman "een boek over niets". Een boek dat enkel en alleen overeind blijft "door de innerlijke kracht van zijn stijl". Zondag, de knappe beeldroman van Olivier Schrauwen, beantwoordt aan Flauberts ideaalbeeld.

Zondag gaat ogenschijnlijk over niets. Het is een minutieus verslag van een doodsaaie dag, gevuld met eentonigheid verveling en ledigheid. Het resultaat zou slaapverwekkend kunnen zijn, maar Zondag blijft tot het einde fascineren en intrigeren. Schrauwen is een virtuoos. Dat is ook de jury van de Eisner Awards 2025 opgevallen. Sunday is genomineerd in drie categorieën: Best Graphic Album-New, Best U.S. Edition of International Material en Best Writer/Artist.

De Eisner Awards danken hun naam aan Will Eisner, een Amerikaans stripauteur die baanbrekend werk verrichtte en onder andere de term graphic novel bedacht. Ze worden de Oscars van de stripwereld genoemd en inderdaad zijn de Eisners een feest voor de stripwereld, waarop iedereen uitgenodigd is, maar een handvol snobs aan de deur beslist wie binnen mag. Op de Oscars van de comic book-industrie schuifelen prestige en renommee hand in hand over de rode loper. 

Op papier ziet het er democratisch uit: een jury stelt per categorie vijf genomineerden voor, daarna mogen de stripprofessionals stemmen. Tekenaars, inkleurders, letteraars, uitgevers, bibliothecarissen en zelfs recensenten. Klinkt mooi. Behalve dat je als stemgerechtigde pas binnen mag nadat de jury jou de expliciete toelating gaf en heeft beslist wie een kans maakt. Je krijgt dus wel een stem, maar geen inspraak. Wie in die jury zetelt, weet niemand. Het vermoeden bestaat dat ze wit en overwegend Amerikaans is, wat kan afgeleid worden van de vreemde keuzes die ze maakt.

Neem het 2023-debacle rond Francis Rothbart! The Tale of a Fastidious Feral van Thomas Woodruff: een aanvankelijk nogal onopgemerkte beeldroman die prompt in vijf categorieën genomineerd werd. De strip grossiert in raciale stereotypen, seksuele framing van kinderen en postmodern geneuzel. De maker bleek een voormalig hoofd van de prestigieuze School of Visual Arts, door ex-studenten beschuldigd van manipulatief en vernederend gedrag. Verontwaardiging en opschudding waren het resultaat. Petities, brieven, posts vol boosheid volgden. Maar de Eisner-jury hield de lippen op mekaar.

De Eisners worden ook om andere redenen bekritiseerd. Ze lijken dol op strips die ruiken naar kunstacademie, met een ambigue relatie tot narratief, pure graphic novel-chic. Ondertussen blijven populaire, humoristische, geëngageerde of niet-Amerikaanse strips structureel ondervertegenwoordigd. Toch zijn deze prijzen niet onbelangrijk. Een award kan een carrière lanceren, een vertaling opleveren, een ondergesneeuwd boek terug de rekken in katapulteren. Enkel jammer dat dit eerbetoon aan de strip lijkt af te hangen van een incrowd met een voorliefde voor hun eigen echo.

Bovendien dreigt de prijs zichzelf tot spuitwater te verdunnen. Want met intussen meer dan dertig categorieën, van Best Writer tot Best Penciller/Inker Team, Best Academic Work, Best Webcomic en Best Publication for Early Readers (Ages 5 and Under), is het onbegonnen werk om bij te houden wie wat won. De helft van de awards gaat verloren in het geroezemoes en enkel de grote winnaars blijven hangen. Alles daaronder voelt als een troostprijs voor wie toevallig in een mindere niche zat. Je kan evengoed de "Eisner voor Beste Strip met een S in de Titel" invoeren.

Toevallig zit er een S in Sunday. Dus dat Olivier Schrauwen een van z'n drie nominaties mag verzilveren, het zou meer dan verdiend zijn.