Sprakeloos

Of Mice and Men (Van Muizen en Mensen) is een novelle uit 1937 van de Amerikaanse schrijver John Steinbeck die later ook nog grote successen oogstte met zijn romans The Grapes of Wrath en East of Eden. In 1962 werd de man oververdiend beloond met een Nobelprijs en hij wordt nog steeds algemeen erkend als een belangrijke exponent van de wereldliteratuur. Vaak zijn winnaars van die prestigieuze prijs nogal moeilijk te behappen voor de doorsnee lezer, maar Steinbeck hanteert over het algemeen een toegankelijke stijl en zijn werk leent zich uitermate goed voor filmadaptaties. James Dean bijvoorbeeld schreef filmgeschiedenis met zijn rol van Caleb Trask in Elia Kazans versie van East of Eden. Hoewel Steinbeck een gelauwerd auteur is, die zelf uit de gegoede middenklasse kwam, schreef hij vaak over de onderbuik van de Verenigde Staten en zijn de protagonisten nogal eens personages waar wel ergens een of andere serieuze hoek af is.

In deze Muizen en Mensen staat het duo George en Lennie centraal. Ze trekken het hele land door, van boerderij naar boerderij, om als loonarbeider aan de slag te gaan. Ze dromen ervan om met hun zuurverdiende centen zelf een huisje met een lap grond te kopen om zo eindelijk eigen baas te kunnen worden. De oersterke, maar wat simpele Lennie brengt het tweetal vaak in de problemen. Door zijn voorliefde voor fluffy en aaibare zaken (puppy's, konijnen, maar ook de blonde lokken van de vrouw van de baas) en een onderschatting van zijn eigen kracht, maakt hij het zijn directe knuffelcontacten niet altijd even gemakkelijk, ook al is het een doodbrave kerel waar geen greintje kwaad in zit. Vanaf de eerste pagina kun je dan ook al bevroeden dat het boek niet op een happy end afstevent.

Muizen en Mensen is sowieso al een minutieus gecomponeerd verhaal, maar wat illustratrice Rébecca Dautremer ermee aangevangen heeft, tart alle verbeelding. We kenden haar al van haar prachtig geïllustreerde prentenboeken als Het Grote Boek van Vergeten Prinsessen, Yeti en Middag, maar hier laat ze zien dat ze als tekenaar een geheel eigen universum gecreëerd heeft. Ze heeft zich het intrigerende verhaal helemaal eigen gemaakt en wisselt van tekenstijl naargelang de scènes of intermezzo's erom vragen. Soms krijg je zo hyperrealistische dierentekeningen, enkele bladzijden verder combineert ze dan weer een expressionistische landarbeider met een cartooneske tekenfilmmuis. Het oorspronkelijke boekje lees je op een paar uurtjes uit, de zes hoofdstukken van deze getekende versie hebben we gespreid over evenveel dagen, gewoon omdat er zoveel te genieten valt!

Het boek kan trouwens terugvallen op de puike nieuwe vertaling van Peter Bergsma die ook gebruikt werd voor de herdruk uit 2018 van de novelle.

Mensen die ondergetekende een beetje kennen, weten dat we zelden lyrisch worden over welk onderwerp dan ook. Maar dit boek blies ons van onze sokken, nestelde zich in ons hart en onze ziel en weet zo probleemloos een ereplaats in onze jaarlijkse toplijst te veroveren.

Dit zou weleens de strip kunnen zijn die alle elitaire literatuurlezers, die nuffig de neus ophalen voor het in hun ogen minderwaardige stripmedium, eindelijk over de streep weet te trekken. Dautremer heeft niet zomaar wat prentjes bij een topverhaal gecreëerd, zij heeft hier voor de ultieme cross-over gezorgd, met een blend van woord en beeld die zoveel meer is dan de som van de delen. De muis heeft hier een berg gebaard... Sprakeloos worden we ervan...

MARIO STABEL