Lof der zotheid

— "Mijnheer Lippens is een merkwaardig persoon. Een man die beschikt over een uitzonderlijke doelgerichtheid. Een bode van de vooruitgang die dit continent groot gaat maken. Hij stuurt ons meer ivoor dan alle agenten van de administratie samen. En hoewel we niets meer van hem vernomen hebben sinds hij ten prooi is gevallen aan een ziekte... zijn we zeer blij bij zijn zoon dezelfde ambitie aan te treffen."

— "Het vertrouwen van de administratie flatteert me ten zeerste", antwoordt Jospeh Lippens, terwijl hij een pluisje verwijdert van zijn onberispelijk wit pak.

Terwijl de heren hun stijfdeftig gesprek voeren, zie je op de voorgrond een stel kinderen met een speelgoedolifant en -leeuw spelen op het dek van een pakketboot richting Congo. Het schaduwspel van de speelgoedjes voert je mee naar de strijd die er ons staat te wachten.

We zijn amper vier pagina's ver en in één keer worden de setting, verhaal en hoofdpersonages kristalhelder. Wat een begin. Lippens jr. heeft er alles voor over om zijn vader én zijn ivoor te vinden. Zo zal hij, als dé Lippens, met alle lof ontvangen worden door de koning zelf. Leopold II zal hem eren. Met een enorme beschavingsdrang trekt Mister Stiff Upperlip samen met zijn kompanen en een stel zwarte dragers in het ondoordringbare oerwoud. De tocht is zwaar en plots vliegt er een neushoornkever* recht in het oor van Lippens. Hij brult het uit.

Congo! Het land waar zoveel om te doen is. Het land waar koning Leopold II, zonder er ooit een stap gezet te hebben, zoveel onrecht heeft aangedaan. Maar ook het land dat dankzij diezelfde koning ooit een onuitputtelijk wingewest en avontuur was voor vele Belgen. Verguisd, aanbeden en uiterst controversieel. Het heringerichte Afrikamuseum in Tervuren weerspiegelt vandaag perfect dit dansen op de slappe koord. Terwijl je in het machtige gebouw rondloopt, plaatsen massa's verduidelijkende teksten onze koloniale erfenis in een actueel en juister perspectief. Auteur Thibau Vande Voorde, die in hetzelfde museum zijn inspiratie vond, slaagt erin om heel het album dit foute gevoel van toenmalige trots uit te spelen. Hij oordeelt niet. Hij veroordeelt niet. Hij geeft puur de sfeer van toen weer. Dansend op dat slappe koord bereikt hij zonder kleerscheuren de overkant.

Het idee van de kever die de geest van de Lippens beheerst — hij kon geen betere naam kiezen, de Knokse burgervader en halve zonnekoning Lippens indachtig — is machtig gevonden. Hersenkronkels, tropische ziekte of een duivels geweten, de kever is multifunctioneel. Op bepaalde momenten hadden we Lippens graag nog wat grimmiger over de schreef zien gaan, maar het einde sluit de koloniale en zijn persoonlijke waanzin perfect af. Netjes.

Grafisch kiest Vande Voorde voor aquarelpotloden waarmee in uitzinnige kleurrijke groeven een Congolese lof der zotheid wordt weergegeven. Het is James Ensor. Het is Jeroen Janssen. Het is de Bastien Vivès van het sterke In Mijn Ogen. Ook het themaverwante en bekroonde Malaterre van Pierre-Henry Gomont is niet veraf. Strakke rasters worden afgewisseld met paginabrede prenten. Zwarte kaderranden ontbreken, maar nergens ontsnappen de explosieve tekeningen. Dit is knap geregisseerd.

De Kever en de Koning is nog maar eens een terecht gepubliceerd afstudeerwerk van de Brusselse Luca School of Arts (zie ook de recente albums Tram 5, Uitzicht met Kamer, Zwanendrifters,...) dat perfect leesbare strips met grafische vernieuwing combineert. Thibau is trouwens een van de tekenaars die afwisselend resideerde in De Knalgele Kubus, een initiatief om jong geweld kansne te geven, van het Marc Sleen Museum. Goed bezig, daar!

De Kever en de Koning is ambitieus gevaarlijk, maar Thibau Vande Voorde houdt de teugels goed strak. Dit is een knap opgebouwd en grafisch straf debuut dat kan tellen. Verrassing!

* De smaragdgroene juweelkevers waarmee kunstenaar Jan Fabre een plafond van het koninklijk paleis heeft versierd, en er terloops de gruweldaden uit Congo in heeft verwerkt, leven in Thailand, niet in Congo. Het zou te mooi geweest zijn.

WOUTER PORTEMAN