Commotie na brief van Standaard Uitgeverij aan oud-medewerkers van Suske en Wiske

15 maart 2024 Algemeen

Sinds deze week doet onderstaande brief de ronde op sociale media. Die is bezorgd door Standaard Uitgeverij aan tekenaars die ooit voor Studio Vandersteen aan Suske en Wiske hebben gewerkt, in casu Paul Geerts, Marc Verhaegen, Eric De Rop, Eugeen Goossens, Ron Van Riet en Jeff Broeckx. Op allerhande stripbeurzen, op vraag van fans en op andere manieren maken zij al dan niet tegen betaling tekeningen van Suske en Wiske in albums of op andere dragers. Na jarenlang oogluikend toestaan en niettemin ook waarschuwingen, stelde Standaard Uitgeverij, die de exploitatierechten op de stripreeks beheert, paal en perk en wees het op het overtreden van auteursrechtelijk beschermd werk.

Alleen de huidige tekenaars mogen op "uitdrukkelijke afspraak met de erven Vandersteen" nog tekeningen van Suske en Wiske maken of "de reeks promotioneel vertegenwoordigen bij publieke events als stripfestivals, boekenbeurzen, etc." Al de rest gebeurt zonder toestemming en beschouwt de uitgeverij als illegale producties. Deze praktijk wordt niet langer getolereerd. [...] Deze afspraken gaan onmiddellijk in en er zal worden toegezien op de naleving ervan", sluit de brief af.

Daarop kwam veel commotie bij zowel tekenaars als hun fans. Enkele lezers riepen op tot een boycot, maar vooral het gebrek aan respect gaat er bij velen niet in. Zo ook bij een van de geviseerde tekenaars, Paul Geerts, de man die Suske en Wiske tot ongeziene oplages stuwde, meer dan Willy Vandersteen zelf heeft verwezenlijkt. In Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg van 15 maart luidt het: "Dit vind ik een gebrek aan respect voor de oud-medewerkers. Al zal ik hiervan niet van in mijn kussen bijten. Ik heb mijn eigen boekenreeks die ik kan signeren, maar het gebeurt veel dat mensen op stripbeurzen aan mij vragen om een tekening te zetten in een Suske en Wiske-album. Wat ik dan gratis doe. Ik denk dat de uitgeverij hiermee in haar eigen voet schiet. Ze zullen minder Suskes en Wiskes verkopen. En ja, wat mij betreft is Sus en Wis nu verleden tijd. Voor mij kunnen ze nu naar de maan." En elders klinkt het: "Natuurlijk heb ik daar wel eens iets voor gevraagd, maar ik ben er niet rijk van geworden, van die tekeningetjes die ik heb gemaakt. Maar voortaan ga ik dat niet meer doen, ik wil geen proces aan mijn been."

Bij monde van Dirk Vanlaer, business manager bij Standaard Uitgeverij, reageert de uitgeverij in de pers dat de inhoud van de brief verkeerd werd geïnterpreteerd. "Bedoeling is dat er geen losse tekeningen meer worden gemaakt door oud-medewerkers van de figuren van Willy Vandersteen omdat er al jaren een soort handel bestaat in tekeningen die in opdracht van verzamelaars of fans worden gemaakt. [...] Intussen heb ik nog contact gehad met Paul en alle onduidelijkheden weggewerkt. Het is nooit onze bedoeling geweest om onze oud-medewerkers, met al het respect dat we voor hen hebben, te schofferen. Maar misschien had de communicatie anders en beter kunnen verlopen." En ook: "We zijn niet de grote boze wolf. We vragen gewoon te stoppen met dat illegale, aparte handeltje tussen sommige oud-medewerkers en verzamelaars."

Uit eigen bron vernamen we dat een paar verzamelaars het recent nogal bont hadden gemaakt door voor honderden euro's aan bestellingen te vragen. Niet het signeren an sich ligt dus op de korrel, wel het handeltje in voor fans gemaakte illustraties, "commissions" in het verzameljargon. Luidens Eric De Rop is er nu een nieuwe afspraak gemaakt dat de tekenaars nog wel de albums mogen signeren waaraan ze zelf hebben meegewerkt, maar niet op los blad (dat te verhandelen zou zijn). "In overleg met Standaard uitgeverij hebben we nu toch de toestemming gekregen om albums te signeren, maar niet op losse bladen. Ik zal dus enkel nog albums signeren waar ik als inkter en tekenaar aan meegewerkt heb en dat zijn er wel wat: Suske en Wiske, de eerste drie verhalen van De Geuzen en de albums van Schanulleke. Toch wel leuk nieuws voor de fans en ook voor mezelf. Studio Vandersteen heeft het grootste gedeelte van m'n leven bepaald. Dat wis je niet zomaar weg."

Respect en erkenning

Marc Verhaegen zat nog in strijdbare modus op 13 maart nadat hij de brief kreeg: "Ook ik heb een brief ontvangen van de Standaard Uitgeverij in verband met het bewaken van auteursrechtelijk beschermd werk van de reeks Suske en Wiske. Wat niet algemeen geweten is, is dat ik een dading heb afgesloten met Studio Vandersteen en Amoras II in de nasleep van de gerechtelijke zaak rond auteursrechten die ik had aangespannen. Omdat het mij toen allemaal te veel werd en Standaard Uitgeverij dreigde met een dwangsom van 60.000 euro indien ik het proces zou verliezen, heb ik toegestemd met een dading. Een dading is een schriftelijke overeenkomst tussen twee partijen die een geschil wensen te beëindigen of een toekomstig geschil willen voorkomen door wederzijdse toegevingen te doen. Mijn toegeving was dat ik mijn vraag naar uitbetaling van auteursrechten zou laten vallen. En zij hebben mij verzekerd dat ik alle albums die ik heb gemaakt, zou mogen blijven signeren. Ik heb dit jaren niet willen doen, maar toen er een zoveelste kritiek op mijn werk verscheen, heb ik het geweer van schouder veranderd en ben ik wel beginnen signeren. Ik weet niet of de huidige directie van Standaard Uitgeverij op de hoogte is van wat toen werd afgesproken. Ik heb hun brief vanmorgen ontvangen en heb onmiddellijk mijn raadsman gebeld. Hij heeft mij de inhoud van de dading nog eens verduidelijkt. Ik ben nu een antwoord aan het schrijven aan de uitgeverij, welk ik eerst door mijn raadsman zal laten nalezen. Ik begrijp dat het tekenen op een apart wit blad niet meer mag. Dat zal ik respecteren. Maar ik zal blijven signeren in de boeken die ik zelf geschreven en getekend heb. Daarbij meld ik ook dat ik het vaderschapsrecht heb over de albums die ik heb gemaakt. Omdat het moreel recht intrinsiek gekoppeld is aan de persoon van de auteur, kan het door de auteur niet worden afgestaan, in tegenstelling tot de vermogensrechten. De morele rechten omvatten het divulgatierecht (dat is het recht om het werk bekend te maken), het vaderschapsrecht en het recht op eerbied. In het niet zo verre verleden zijn er albums van mij heruitgegeven met een andere naam als auteur, en met andere covers getekend door medewerkers zonder dat ik daar één keer in gekend werd of over geraadpleegd ben. U vraagt mij om Suske en Wiske niet meer te tekenen, ik vraag om respect en erkenning voor wat ik heb getekend."