Expo: Thé Tjong-Khing: 90 jaar jong
Uit het persbericht:
In augustus bereikt de gelauwerde en zeer geliefde Haarlemse kinderboekenillustrator Thé Tjong-Khing de memorabele leeftijd van 90 jaar. Ter gelegenheid van deze heuglijke gebeurtenis wordt hij geëerd met een unieke overzichtstentoonstelling in Verwey Museum Haarlem, waarin zijn rijke œuvre worden samengebracht: strips, kinderboeken en illustratiewerk, waaronder veel nieuw en nooit eerder geëxposeerd werk. De tentoonstelling is samengesteld door Tonio van Vugt, illustrator, redacteur, vertaler en artistiek directeur van Stripdagen Haarlem. Thé Tjong-Khing: 90 jaar jong is te zien van 7 april tot en met 10 september 2023.
Thé Tjong-Khing is één van Nederlands bekendste kinderboekenillustratoren. Ook heeft hij zijn stempel op de Nederlandse stripgeschiedenis gedrukt. De op 4 augustus 1933 in Purworejo (Centraal-Java, voormalig Nederlands-Indië) geboren Thé studeerde aan de Seniriupa Kunstacademie in Bandoeng, waarna hij in 1956 per boot naar Nederland vertrok met het oog op werk. Na een reeks avondcursussen reclametekenen aan de Amsterdamse Kunstnijverheidsschool (de huidige Rietveldacademie), kwam hij in dienst van de legendarische Toonder Studio’s.
Thé heeft tientallen strips gemaakt en vele duizenden illustraties voor tijdschriften, boekomslagen en kinderboeken. Tot zijn bekendste werken behoren de strips Arman en Ilva, Student Tijloos en Iris (alle drie met scenarist Lo Hartog van Banda), het kinderboek Kleine Sofie en Lange Wapper (met schrijfster Els Pelgrom) en het prentenboek Waar is de Taart? In 1984 werd zelfs een van zijn korte stripverhalen, Zuster Lydia en het Geluk, tot korte film voor televisie bewerkt. In oktober 2022 verscheen Sprookjes van Godfried Bomans in een nieuw jasje met sfeervolle tekeningen van Thé. Van Arnon Grunberg is De Lezer en zijn Gigolo net verschenen en komt er een nieuw kinderboek van Toon Tellegen waarvoor Thé de illustraties maakt.
Rond 1976 stopte Thé met het tekenen van strips om zich volledig op (kinder)boekenillustraties toe te leggen, voor onder andere Guus Kuijer, Els Pelgrom, Dolf Verroen en Sylvia Vanden Heede. Voor zijn illustraties ontving hij meerdere Gouden en Zilveren Penselen, de Woutertje Pieterse Prijs, de Max Velthuis-prijs en de Duitse Jeugdliteratuurprijs.
In 2020 keerde Thé even terug naar het medium waar het voor hem allemaal mee begon: met het stripproject De Man die geen Saxofoon Mocht Spelen.
Afbeeldingen hieronder:
- Roald Dahl, Beesten aan Boord, pagina 17, 1963, uitgeverij De Spaarnestad
- Illustratie in De Spiegel bij kort verhaal, 1967
- Arman en Ilva: De Bijzonder Begaafden, 1972, scenario Lo Hartog van Banda
- Arman en Ilva: De Bewonderenswaardige Labritta, 1974, scenario Lo Hartog van Banda
Tentoonstelling
Een deel van de tentoonstelling is gewijd aan Thés jeugd, zijn komst naar Nederland en zijn jaren bij de Toonder Studio’s (1957-1975), waarvoor hij diverse strips maakte, van Ridder Leo van Zuylenburg tot Student Tijloos. Tevens zal er veel onbekend werk uit die tijd te zien zijn, alsmede zijn illustratiewerk voor tijdschriften als Pep, Donald Duck en Taptoe.
Ook is zijn meest persoonlijke Toonder-strip te zien, de filosofisch getinte sf-reeks Arman en Ilva (1969-1975), popartstrip Iris (1968), zijn strips voor het undergroundtijdschrift Vrije Balloen uit het midden van de jaren 1970 en zijn recente terugkeer naar het medium strip. Ook is er is aandacht voor het maakproces van de strip, en de grote invloed van de cinema op het stripwerk van de filmkenner Thé Tjong-Khing. En natuurlijk is het werk te zien waarvan de meesten Thé kennen: zijn kinderboekenillustraties. Er zullen vele originelen te bewonderen zijn, waaronder nog niet eerder geëxposeerd werk.
Daarnaast zijn er unieke props en personages op de tentoonstelling uit de stopmotion-animatiereeks Vos en Haas, naar de populaire boekenreeks die Khing maakte met schrijfster Sylvia Vanden Heede.
Afbeeldingen hieronder:
- Jonas en Johannes, Donald Duck 24 uit 1976, vervolgverhaal door Constance Raebel
- De illustratie uit The Timemachine, 802701
- Pagina uit De Vrouw die Niet Meer Kon Zingen, naar een kort verhaal van Lilian Blom, 2020
- Schets voor De Vrouw die Niet Meer Kon Zingen, naar een kort verhaal van Lilian Blom, 2020
- Originele illustratie uit Waar Is de Taart, 2004 (uitgeverij Lannoo)
Sponsoring, bruikleengevers en publicatie
De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Fonds 21, Stichting Beeldverhaal Nederland en Cultuurstimuleringsfonds Haarlem.
Belangrijkste bruikleengevers zijn Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum Den Haag, uitgeverij Sherpa, Submarine en particulieren als Rudy Vromans en Thé Tjong-Khing zelf.
Bij de tentoonstelling verschijnt een kleine publicatie. In de museumwinkel zijn diverse boeken van Thé Tjong-Khing te koop.
Thé Tjong-Khing: 90 jaar jong
- Datum: 7 april – 11 september 2023
- Waar: Verwey Museum Haarlem, Groot Heiligland 47, 2011 EP Haarlem
- Tijd: zondag en maandag 12 - 17 uur, dinsdag t/m zaterdag 11 - 17 uur
- Website: https://verweymuseumhaarlem.nl/
Khingspiratie
Wie jarig is, viert feest. En daarom heeft Khing vier jonge(re) illustratoren uitgenodigd om samen met hem in Verwey Museum Haarlem te exposeren. Van 7 april tot 18 juni zijn dit Marloes De Vries en Emanuel Wiemans, en van 21 juni tot 11 september nemen Janneke Ipenburg en Branco Suijkerbuijk hun plaats in. Alle vier werden ze persoonlijk geselecteerd door Khing, en allemaal zijn ze op de een of andere manier beïnvloed of geïnspireerd door de meester.
"Dat je dat niet ziet is niet erg, dat is juist goed", zegt Khing over het viertal. "Gelukkig voor hen tekenen ze me mij niet na. Dan zouden het kopieerders zijn, nu hebben ze hun eigen weg en eigen stijl gevonden."
Marloes de Vries (Emmen, 1984) heeft altijd al getekend en geschreven, maar het duurde even voor ze er daadwerkelijk haar beroep van maakte. Als kind had ze standaard een potlood in mijn hand en tekende ze op alles wat los en vast zet. Daarbij speelden de illustraties van Thé Tjong-Khing een grote rol: haar favoriet was Kleine Sofie en Lange Wapper. In 2020 werd ze door stripauteur Aimée de Jongh uitgenodigd om deel te nemen aan Khings stripproject De Man die geen Saxofoon Mocht Spelen, en zo kwam ze met haar grote voorbeeld in één boek te staan: "Tegen Khing zeg je gewoon geen nee. Hij is een held van me." Emanuel Wiemans (Amsterdam, 1975) studeerde in 1998 aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, waarna hij naam maakte als illustrator, animator en storyboardtekenaar. Zijn eerste kennismaking met Khings werk waren de verfijnde, kleine pentekeningen voor Miep Diekmanns Stappe Stappe Step: "Trefzeker, liefdevol en met sierlijke, poëtische lijntjes. Ook de Vos en Haas-serie en de latere boeken die Khing zelf schreef, vind ik prachtig: Verjaardag met Taart en Een Mooi Mlekje, waar we uit lazen samen met onze kinderen. Ook de volgende generatie groeit er ook weer mee op. Zo mooi. Waar velen op hun negentigste rustig van hun pensioen genieten, maakt The Tjong-Khing nog steeds elke dag nieuw werk. Wat fijn voor mij! En wat fijn voor ons!"