Suske en Wiske in Phantasialand en Comic Haus in Keulen

First things first, we zijn op werkbezoek. Het jongste avontuur van Suske en Wiske opent in Phantasialand, een pretpark in het Duitse Brühl dat sinds 1967 bestaat. Het is lang niet de eerste keer dat Suske en Wiske in een pretpark terug te vinden zijn. Denk maar aan De Kattige Kat (deel 205, 1986) in Bellewaerde, waar tussen 1982 en 1996 de huidige attractie Jungle Mission was opgehangen aan het avontuur Het Zoemende Ei. In De Vliegende Klomp (1975), De Efteling-Elfjes (deel 168, 1978), Fata Morgana (deel 168, 1998) en De Belhamel-bende (deel 189, 1982) vinden we het gezelschap terug in de Efteling. Ze komen zelf ook nog steeds voor als een attractie in Plopsa Station Antwerpen, het vroegere Comics Station.

Zelfs eerder dan dit alles waren er al plannen voor het Belgische Suske en Wiske Sprookjespark in de trant van de Efteling. In de krant De Stem van 4 mei 1960 vertelt Willy Vandersteen himself daar het volgende over: "Dat komt er nog weleens van. Zo'n park zou wis en zeker bijval hebben — en het zou niet noodzakelijk hoeven aangezien te worden als een concurrent van de Efteling. Maar weet ge, zo'n vaart loopt het heus nog niet. Ik ben overtuigd dat er in ons land behoorlijk wat mensen te vinden zijn die een beetje van hun centen in zo een onderneming zouden durven steken. En ik ben al van diverse zijden aangesproken ook. Doch ik heb me aan niemand verbonden en ik zal dat niet doen vooraleer ik de zekerheid heb dat zo'n park allure zou bezitten. Om zo'n plan uit te werken, heb ik echter veel tijd nodig, en de dagelijkse praktijk wijst uit dat ik tijd te kort heb. Het Sprookjespark zal dus nog moeten wachten tot ik de teugels wat losser kan houden. En nu moet u mij excuseren, want Suske en Wiske roepen mij: voor de krant van morgen!"

In die periode kreeg Vandersteen het almaar drukker. Behalve de lopende reeksen Suske en Wiske (vanaf 1943), De Familie Snoek (vanaf 1945), Bessy (vanaf 1952), De Grappen van Lambik (vanaf 1954), De Rode Ridder (vanaf 1959) en Jerom (vanaf 1960) kwamen daar de eerstvolgende jaren Karl May (vanaf 1962), Biggles (vanaf 1965) en Safari (vanaf 1969) bij. Dat Sprookjespark kwam er nooit.

Door de decennia heen groeide Phantasialand uit tot een van de best bezochte attractieparken van Europa met meermaals bekroonde rollercoasters en het verslaan van snelle, lange en hoge wereldrecords die nog steeds gelden. Omdat het park geprangd zit tussen een autosnelweg, beschermde natuurparken en bewoond gebied kan het niet meer uitbreiden. Na het opofferen van een personeelsparking benut het park nog wel de beschikbare oppervlakte door te herbouwen en in verdiepingen te construeren. De hyperspectaculaire rollercoasters, speelse kinderattracties, het indrukwekkende entertainment in de vorm van liveshows met stunts, acrobaten, zang en dans en vele restaurants en eetstandjes met verse producten en in huis geproduceerde gerechten zijn alle ondergebracht in zes themagebieden: een belle époque Berlijn van na de Eerste Wereldoorlog, Mexico, Afrika, Mystery, China Town en Fantasy. De aankleding, decors en het personeel is per gebied aangepast en verzorgd tot in de kleinste details om bezoekers extra te animeren.

Wij mogen binnen via het Hotel Charles Lindbergh, uniek omdat de Flying Launch Coaster-rollercoaster, waarop je de indruk krijgt dat je vliegt, in het sinds 2020 geconstrueerde Rookburgh-gedeelte vlak langs en dóór het hotel raast. Ook Suske en Wiske gaan al gauw naar deze attractie in De Rookburgh Rookies. Het album leest allerminst als een commercieel verplicht nummertje. Al op pagina 3 van het avontuur belanden Suske, Wiske en Lambik op de attractie via een lange buis in Rookburgh, een negentiende-eeuwse stad die op energie door stoom en kolen steunt. Door de vervuiling leven rijke burgers in ballonnen hoog boven de stad en de goorkoolcentrales. De armen werken onder erbarmelijke omstandigheden en onder streng toeziend oog van robotten onder leiding van dictator An Traciet. Onze vrienden raken verzeild in een complexe situatie waarbij een kinderbende in het verzet komt en een geleerde gevangen gehouden wordt. Lambik verzeilt echter elders en moet nog inzien dat hij aan de verkeerde kant staat van de sociale strijd.

Scenarist Peter Van Gucht verweefde tal van zelf verzonnen elementen en dankzij Phantasialand aangereikte decors tot een coherent geheel. Hij slaagde erin een van de rails ontsporende dreigende logica naar de finale te loodsen en de lezer netjes veilig terug te brengen naar het startpunt. Het tekenteam amuseerde zich duidelijk voor het ontwerp van de steampunkwereld, met tal van machines, robotten en vliegende tuigen.

De door Phantasialand geschapen Rookburgh-wereld baadt in een steampunksausje, een erg populaire aftakking van het fantasygenre. Gasten van het fantasierijke themahotel Charles Lindbergh kunnen er logeren in cilindervormige aeronautencabines. Bij een boeking hoort een totaalbelevenis met gratis versnelde toegang tot de F.L.Y.-achtbaan, een uitgebreid driegangendiner, ontbijtbuffet bij restaurant Uhrwerk en exclusieve toegang tot Bar 1919. In die bar geeft Peter Van Gucht meer uiteg over zijn bijdrage aan de reeks Suske en Wiske. Filmregisseur Jan Verheyen, die in 2015 met Jan Bosschaert het Suske en Wiske-avontuur De Verwoede Verzamelaar maakte voor het goede doel SOS Kinderdorpen, doet zijn welbespraakte duit in het zakje bij de presentatie en solliciteert niet eens stiekem naar een nieuwe opdracht om een Suske en Wiske te mogen schrijven. Hij duidt de reeks en het succes ervan anno nu en mijmert over (beperkte) mogelijkheden voor filmavonturen van Suske en Wiske. Hij ziet dat het best functioneren als animatie.

Bekijk hieronder een fragment van het live interview.

Op de persvoorstelling zijn verder ook nog aanwezig: tekenaar Wout Schoonis, decortekenaar Christian Verhaeghe, inkleurster Sabine De Meyer met haar man Luc Cromheecke, letteraar en DTP'er Tom Willequet (tevens de kleinzoon van Willy Vandersteen), Helena en Christiane Vandersteen (de dochters van Willy Vandersteen) en de CEO van Standaard Uitgeverij, Kris Hoflack.

Op de foto's hieronder zie je:

• Foto 1: Peter Van Gucht
• Foto 2: Kris Hoflack
• Foto 3: Jan Verheyen en Peter Van Gucht
• Foto 4: Christian Verhaeghe, Wout Schoonis, Peter Van Gucht, Sabine De Meyer en Tom Willequet
• Foto 5: Helena Vandersteen, Peter Van Gucht en Christiane Vandersteen
• Foto 6: Helena Vandersteen en Glenda Baillieul, de country manager BeLux-France voor Phantasialand
• Foto 7-8: Luc Cromheecke en Christian Verhaeghe
• Foto 9: Olga Ooms en haar echtgenoot Christian Verhaeghe
• Foto 11: Jan Verheyen en Peter Van Gucht

Download hier een pdf van een blik achter de schermen van de studio die het album maakte.

Surf ook naar www.phantasialand.de en maak hier kennis met Rookburgh.

Enkel in Phantasialand is het album te koop met een aangepaste backcover die je hieronder afgebeeld ziet. Het reguliere album ligt sinds 3 mei in de winkel en kost 7,99 euro.

Voorafgaand aan de persvoorstelling verlengen we ons verblijf en pikken we een weekendje Keulen mee. Op ons parcours hoort een bezoekje aan stripwinkel Pin-up. De Duitse stripmarkt is niet gering. Honderden Franco-Belgische stripreeksen worden er nog steeds uitgegeven en gelezen. Nieuwe reeksen krijgen een Duitse vertaling, terwijl oude reeksen net zo goed een nieuw leven krijgen in de vorm van integrales. Toch is ook hier het internationale Europese fenomeen duidelijk merkbaar: het klassieke segment verdwijnt langzaam aan en komt (letterlijk) in verdomhoekjes terecht. Comics en manga's daarentegen happen aanzienlijke segmenten op en zijn in trek bij een hoofdzakelijk jonger publiek.

De grote stripspeciaalzaak Pin-up gaat mee met zijn tijd en spreekt alle leeftijden aan. Je vindt er nieuwe en oude Duitstalige strips met een groot aanbod comics, manga's, funko- en andere poppetjes en zelfs vinylplaten met onder meer filmsoundtracks. Onze ogen zijn chauvinistisch selectief en we vinden met groot gemak Duitse vertalingen van heel wat Waalse stripreeksen, inclusief integrales van Sammy (een productie van Saga Uitgaven, vertaald door Kult Comics) waarvan deel 3 net is verschenen in het Duits. Ook vertalingen van Vlaamse en Nederlandse titels vind je er terug, onder meer van Suske en Wiske, Jommeke, Nero, Apostata, Agent 327, Franka, Storm, De Partners, Lemuria, Metro 2033 en albums van Hein de Kort, Eric Heuvel en Aimée de Jongh.

Carlsen Comics vertaalt sinds jaar en dag álle Robbedoes-albums, van Rob-Vel tot de huidige verhalen én spin-offalbums in een uniforme softcoverreeks met bonuspagina's vol met achtergrondinfo en weetjes. De covers wijken vaak af van Nederlandstalige of Franse Robbedoes-albums. Tulpen uit Istanboel (mét nieuwe cover) van Hanco Kolk is pas nieuw en de eerste Robbedoes van het team Charel Cambré en Marc Legendre is er ook makkelijk te vinden. Die treffen we trouwens eveneens aan in de etalage van een algemene boekenwinkel in een lange winkelstraat van Keulen, die verder uitpakt met strips van Judith Vanistendael (Penelope) en Wauter Mannaert (Yasmina). Cambré is inmiddels uitgenodigd om te gaan signeren in München.

Surf hier naar pinupcomic.de

• “Keulen is geen mooie stad...”
• “Dat hebben we al gemerkt!”
• “…maar de mensen zijn hier aardig.”

En dat klopt ook. Aan het woord is Susanne Flimm, de ene helft van een echtpaar dat Comic Haus in Keulen runt. Comic Haus is een ontmoetingsplaats voor stripliefhebbers, waar telkens expo's (met rondleidingen) te bezoeken zijn, regelmatig workshops plaatsvinden en lezingen en andere evenementen georganiseerd worden. Susannes man Thomas Schmitz-Lippert is een grote comicverzamelaar en leidde ons met ontzettend veel enthousiasme rond op een expo over sciencefiction in comics, van Buck Rogers en Flash Gordon tot populaire reeksen als Star Wars, Star Trek en films uit de universa van Marvel en DC.

Als een bescheiden museum met veel lichtinval en een open architectuur doet het zijn werk om gretig jongeren aan te spreken. Susanne benadrukt dat je daarbij beeldjes móét laten zien, want met artwork alleen lukt dat niet. Aan dergelijke beelden in diverse formaten geen gebrek. Ze staan er in bruikleen uitgestald uit de collecties van Thomas en diverse andere verzamelaars. De jongste collectioneur is amper een tiener die onder meer helmen verzamelt. In een vitrine liggen er van Darth Vader, Boba Fett, een Stormtrooper en de Mandalorean.

De sf-expo kwam specifiek op vraag van kinderen die vertrouwd zijn met Star Wars en Marvel-films. Uit extra educatieve overwegingen gaat Comic Haus voor een totaler plaatje. Je leert er bijgevolg over de geschiedenis van comics in het algemeen, de start en achtergrond van populaire reeksen als Superman — die van de planeet Krypton komt, weet je nog wel? — en Green Lantern, hoe het sf-genre zich via comics ontwikkelde, met censuur te maken kreeg (het EC-tijdperk met werk van Wally Wood), maar al héél vroeg enorme oplages haalde. Tijdens de rondleiding mag je op karton gedrukte stripstroken, covers en strippagina's vastnemen, wat het tactieler maakt en ook weer om kinderen nauwer te betrekken bij wat er verteld wordt. Je kan er ook achteruit zakken in designerstoelen en -zeteltjes om strips te lezen.

Thomas spreekt als een erudiete professor uit Oxford en legt beknopt, bevlogen en heel geïnformeerd een geschiedenis uit, af en toe onderbroken door zijn vrouw om meer duiding te geven over de werking van het privé-initiatief dat het zonder publieke middelen stelt. Kinderen houden er verjaardagsfeestjes, volgen workshops, mogen lekker kliederen op tafelkleden en leren intussen ook nog bij over Joods-Duitse achtergronden van bekende Amerikaanse striptekenaars. Comic Haus onderhoudt ook een wisselwerking met scholen voor klasbezoeken.

Thomas leerde onze eigen Belgische stripcultuur kennen op vakantie in Oostduinkerke, Knokke en Blankenberge. Laat daar nu net onze fotograaf Raymond Lagae vandaan komen. Als we Thomas vragen hoeveel comics hij bezit, knikt hij naar een benedenverdieping, die is volgestouwd met comics, boeken en beeldjes, en geeft prijs dat er daar al vijfentwintigduizend staan. Thuis heeft hij er nog veel meer. In vitrines liggen iconische exemplaren die al lang meer waard zijn dan de 10 dollarcent die ze indertijd kostten. Op dezelfde benedenverdieping kan je een maquette zien met een decor uit Star Wars. Elders liggen tientallen dvd's van Star Trek bij elkaar om de lange geschiedenis van de tv-reeks te visualiseren.

Toevallig zijn er ook twee tekenaars aanwezig, Burkhard Schulz (foto 1 hieronder) en Martin Schlierkamp (foto 2-3), die een volgende expo over vijfentwintig jaar The Matrix komen bespreken. Hun werk hangt er ook uit. Burkhard schilderde een collage. Martin schilderde een reeks realistische portretten uit Star Trek, grote panelen van Star Wars en een geweldig portret van Steve Ditko, de eerste tekenaar van Spider-Man. Fenomenaal mooi werk. We keuvelen wat met hem.

In Duitsland kan je niet leven van je werk als tekenaar, laat staan als striptekenaar, op enkele uitzonderingen na zoals Ralf König, die nota bene in Keulen woont. Ralf is een gay-icoon in een stad waar jaarlijks de grootste gay pride van Europa neerstrijkt. Een stripmuur van hem in België werd een paar jaar geleden nog becommentarieerd en zijn Lucky Luke-hommage Lekker Smeuïg, met heel wat homoknipoogjes, deed ook wat wenkbrauwen fronsen. Martin doet er een naar eigen zeggen saaie kantoorjob naast om te kunnen leven. Met grafisch ontwerp of illustraties kan hij weliswaar af en toe poen scheppen, maar te onregelmatig om zijn vaste baan op te zeggen, "en mijn vrije werk betaalt de rekeningen niet". Dat werk voor de expo’s doet hij gratis, maar je ziet hem wel stralen als hij daar vol passie over spreekt. "Er is geen opdrachtgever die me zegt wat en hoe ik het moet doen”, legt hij begrijpelijk uit. 

Surf hier naar de website van Comic Haus. Momenteel loopt de expo Science Fiction in U.S. amerikanischen Comic en Love & Romance, een kleiner overzicht van romantische comics.

Het "lelijke" van Keulen slaat hoofdzakelijk op de onmiddellijke buurt rond de Dom, het centrale, dominerende punt van de stad Keulen. De voortdurend in heropbouw zijnde winkelstraten zijn er wansmakelijke pleisterplekken voor luxewinkels en inwisselbare winkelketens. Vlak naast de Dom, tussen de door het roet en vuil zwartgeblakerde gotische kathedraal en het grote treinstation, bevindt zich het Ludwig Museum, een hypermodern bastion voor moderne kunst.

De vaste collectie stelt werk tentoon van Pablo Picasso, Georges Braque, René Magritte, Andy Warhol, Jackson Pollock, Christo en vele bekende en voor ons minder bekende of onbekende kunstenaars. Een tussengedeelte met alleen maar abstract werk van onder meer Mark Rothko vinden we nogal banaal. Daarna komt een plezante zaal waarin banaliteit tot kunst is verheven dankzij popart. Of om Warhol, wiens werk ruim vertegenwoordigd is in het museum, we graag citeren: "Je zou verbaasd zijn hoeveel mensen een Electric Chair aan de muur van hun woonkamer willen hangen. Vooral als de achtergrondkleur bij de gordijnen past." Electric Chair is een reeks schilderijen naar een foto die Warhol van een lege elektrische stoel bezat.

Van Roy Lichtenstein zijn onder meer twee werken te zien waarvoor hij  plaatjes uit comics uitvergrootte.

In het museum loopt momenteel een uitgebreide overzichtsexpo van de in 1999 in Keulen gestorven Duitse kunstenares Ursula Schultze-Blum. Haar werken op doek en in 3D (met opgezette dieren en pelsen) zijn explosies van kleur en verfstipjes. Ten zeerste de moeite waard om je in haar wereld onder te dompelen. Ongevraagd geven suppoosten zelfs duiding bij verschillende van haar werken als je er even wat langer naar staart.

En in de museumshop verkopen ze ook enkele strips...

Surf naar www.museum-ludwig.de. De expo Usula — Das bin ich. Na und? loopt nog tot 23 juli 2023. 

Je kunt in Keulen niet naast de 144,58 meter lange Dom kijken waarvan de bouw in 1248 startte. Die betreden is een must, desgewenst ook in de hoogte. Na het bewonderen van de architectuur binnen en buiten de kathedraal, de verscheidenheid aan metershoge glasramen, beeldhouwwerken, schilderijen, mozaïeken, houtsnijwerk, ijzersmeedwerk en andere kunst ten dienste van religie, wacht ons een steile, vermoeiende klim op een eindeloos lijkende draaitrap van meer dan vijfhonderd treden... mét tegenliggers die je tegen de muur doen plakken om hun voorrang bij het afdalen te verlenen. "No lift, no joke", staat er aan de kassa. Niet gelachen!

Helemaal bovenaan valt eigenlijk niet veel te zien vanop de nauwe, door gaas afgesloten gaanderijen. Geen boeiende zichten van de stad, behalve de meanderende Rijn die de stad doormidden klieft en de stugge, ijzeren Dombrug over de rivier.

Een wandelingetje over de 410 meter lange Dombrug, die eigenlijk de Hohenzollernbrücke heet, brengt ons naar de andere kant van de Rijn, waar het terrasjesweer uitnodigt tot een pauze langs de oever. De brug verdraagt dagelijks meer dan duizendtweehonderd treinen en is daarmee de drukste spoorbrug van Duitsland. Hij is extra belast door duizenden hangsloten die verliefde stelletjes eraan vastklinken. Om de zoveel tijd worden die rücksichtslos losgeknipt om het gewicht op de brug niet voor problemen te laten zorgen. Niets is voor eeuwig. Een grapjas heeft er een versleten step aan vastgebonden.

Terug aan de overkant, in het oude stadscentrum, is de schoonheid van Keulen nog wel zichtbaar: gezellige pleintjes, kleinere, authentieke straatjes, pittoresk opgeknapte geveltjes, veel groen en amusement voor jong en oud. Een traag over het water glijdende Rijnboot draagt een onstuimig feestende menigte, dansend op pompende technomuziek en eightiesklassiekers.

Tegen de avond kuieren we nog naar de Belgische wijk met kenschetsende Jugendstilarchitectuur, af en toe aangevuld met meer gedurfde, moderne architectuur in straten die vernoemd zijn naar Brussel, Antwerpen, Gent, Limburg en Brabant. Onderweg en ter plekke is het een opeenvolging van hippe wijkjes met boekenwinkels, tof speelgoed, een originele bloemenwinkel met knuffels, druk bezochte restaurantjes en cafés.

Op street art, met vaak kleine en grote stickers die op muren zijn aangebracht, zijn ook sporen te zien van strip- en illustratie-invloeden.

De bruisende Belgische wijk, het Belgischer Viertel, ligt op wandelafstand van de groene gordel rond Keulen. Het begint te schemeren, maar je vindt er nog volop wandelaars, fietsers en sporters in de grote parken. Met dit alles hebben we maar ene fractie bezocht van Keulen, dat beslist een citytrip waard is als je de juiste plekjes bezoekt. En je kan nog altijd een dag of langer naar Phantasialand dat op minder dan 20 km van Keulen ligt.