Op striptocht in Genève en Chamonix

In de eerste de beste Fnac bij ons hotel staat Aimée de Jonghs Lord of the Flies bij de kerstcadeautips. Het nieuwste album van De Klaagzang van de Verloren Gewesten door Paul Teng en een speciale editie van het nieuwste album van de verstripping van Ken Folletts Pilaren van de Aarde, getekend door Steven Dupré, liggen hier ook prominent. Voor de rest een gelijkaardig aanbod als bij ons, alles Franstalig, met ook ruime aandacht voor manga’s. Uiteraard is het werk van Zwitser Zep (Titeuf) ook terug te vinden. Van zijn hand komt een gebundelde editie op groot formaat met cartoons die hij tekende voor de krant Le Monde zowat overal voor.

Ik geef je nog graag mee dat hoewel er discussies bestaan over wie nu in feite de allereerste striptekenaar zou zijn, het Guinness Book of Records (zie ook onze striptocht in Dublin) heeft bepaald dat de Zwitserse pionier Rodolphe Töpffer (1799-1846) die eer geniet. Deze pedagoog, politicus en schrijver maakte een aantal beeldverhalen die in vakjes ingedeeld waren, met tekst die in de tekeningen was geïntegreerd. Die vroege vorm van stripverhalen zette hij in om bepaalde van zijn lessen over te brengen op zijn leerlingen. Ook het uitbeelden van beweging is al heel sequentieel en bepalend voor latere stripuitingen.

Les Schtroumpfs of The Smurfs Buildings is een woonbouwcomplex met krullende architectuur die is geïnspireerd op de Spaanse architectuur Antonio Gaudí (zie ook onze striptocht naar Barcelona). Het is gebouwd tussen 1982 en 1984. De naam komt door de kleurrijke gevels en golvende lijnen die aan het paddenstoelendorp van de Smurfen moeten doen denken. We hebben gezocht en gezocht, maar vonden nergens een Smurf of enige andere duidelijke verwijzing naar de stripreeks van Peyo. De naam is trouwens geen bijnaam, het complex heet echt zo.

Op de kleine pier naar de grote fontein in het Meer van Genève hangen stickers van de Zware Jongens uit Donald Duck, Popeye en de kat Scratchy uit The Simpsons. De krachtige fontein spuit 140 meter hoog en is daarmee een van de hoogste fonteinen ter wereld. In heel veel winkelstraten aan beide kanten van het meer, niet ver van de plek waar de Rhône in uitmondt, is de fontein te zien. 's Avonds projecteren lichten figuren op de spuitende watermassa. Meestal gaat het om het wapenschild van de stad.

Op de tweede dag maak ik een daguitstap naar Chamonix, een Frans bergstadje aan de voet van de Mont Blanc dat als startpunt voor de beklimming van de tweede hoogste berg van Europa geldt. Het stadje noemt zich daarom de wereldhoofdstad van het alpinisme. Dankzij de vele natuurpracht, een grote gletsjer, mogelijkheden tot wandelen en hiken is het een van de drukst bezochte, natuurlijke, niet-culturele bestemmingen ter wereld. Je kan er uiteraard ook skiën. De allereerste Olympische Winterspelen werden er in 1924 gehouden.

Een treintje brengt me tot op een hoogte van een kleine 2 kilometer. In de souvenirshop daar verkopen ze verschillende strips over de lokale geschiedenis. Ze zijn uitgegeven en geschreven door Elisa Giocomotti, die sinds 2011 al acht albums op haar naam heeft in de reeks Chamonix Mont-Blanc. Diverse boekhandels en souvenirshops in Chamonix bieden ze ook aan, evenals een bescheiden tot een zeer groot aanbod strips en manga’s. In een ervan hangt een affiche voor Aimée de Jonghs Lord of the Flies.

Strips over bergen of bergbeklimmen krijgen er vaak een apart plekje. En Fanfoué, een stripfiguur van Félix Meynet (een voormalig skimonitor), is een van de bekendste figuren uit de streek. Meteen na zijn eerste publicatie in een plaatselijke krant raakte de bejaarde Savoyard snel populair en trad sindsdien op in meer dan een dozijn albums. De sexy sidekick Mirabel droeg misschien ook bij aan die populariteit.

Het werk van de Zuid-Franse illustrator Monsieur Z (Richard Zielenkiwicz) met een vintage tekenstijl die wat doet denken aan de tekenfilmserie The Jetsons, zag ik op tientallen postkaarten, koffiemokken, affiches, kalenders en koelkastmagneten. Zijn website: https://monsieurz.com

Onderweg naar eigenlijk een andere stripwinkel, stuitte ik op L’Oreille Cassée, vernoemd naar het Kuifje-album Het Gebroken Oor. De winkel is een paradijs voor liefhebbers van Franco-Belgische strips met een ruim nieuw, tweedehands en antiquarisch aanbod. Er staan zelfs een paar Suske en Wiskes in het Frans, onder meer De Kattige Kat, het verhaal dat zich in het pretpark Bellewaerde afspeelt.

In de grote kelderverdieping staan dan nog eens duizenden manga’s, naslagwerken over strips, poppen en andere gadgets. En er hangen ook originelen, onder meer van Hermann, Dany, Maurice Tillieux, Jijé, Jordi Bernet, Marc Hardy, Michel Blanc-Dumont,... Tientallen oude posters uit het stripweekblad Spirou kan je er ook vinden. Het tasje van de zaak is trouwens ontworpen door Vlaming Ever Meulen.

In een vitrine lag het ultrazeldzame oblongboekje van Guust Flater, het werkelijke eerste album dat enkel in het Frans op restjes papier was gedrukt.

Als fan van het werk van Yves Chaland was ik maar wat blij dat ik een postkaart met een voor mij onbekende tekening kon kopen. Die had Chaland speciaal voor de stripspeciaalzaak getekend. Zwitser Zep heeft er nog een parodie van getekend voor dezelfde winkel. De postkaart stond bij de duurdere stripverhalen. De verkoper beweerde dat het om het laatste exemplaar ging en twijfelde eigenlijk om die te verkopen. Er bestaat ook nog een poster van. “Ook het laatste exemplaar”, beweerde hij. Wie weet of er intussen weer een laatste exemplaar staat.

Hoe dan ook was het een komen en gaan van klanten waarvan er enkelen om héél specifieke albums kwamen vragen. “De Blauwe Lotus uit 1952” bijvoorbeeld of strips van Modesty Blaise.

Tussen een stapel gesigneerde strips vond ik een mooie tekening van Didier Crisse. Een tijdschriftje met een minder gekende covertekening van André Franquin en een andere uitgave over hem behoorde ook tot m'n aankopen, evenals een ouder artbook van Serge Clerc en een nieuwer van Charles Burns, samen met wat geïllustreerde interviewboekjes van een Zwitsers fanzine over Jidéhem, André Geerts en anderen.

Steun je lokale stripspeciaalzaak, ook in het buitenland!

Papiers Gras is tegelijk een stripwinkel, met een nadruk op graphic novels, als een galerie met regelmatig wisselende expo’s. Het ligt gevestigd op een mini-eilandje in de Rhône midden in het centrum van de stad. Toen ik de trap naar de ingang beklom, herkende ik meteen de hand van Joost Swarte in het ontwerp van het logo. Toen ik dat navroeg bij de eigenaar voegde hij er nog aan toe dat hij met Swarte bevriend is. “En ook met Ever Meulen. Hij heeft mijn briefpapier ontworpen”, wijdde hij verder uit. Ik zei hem dat ik een Belgen ben en dat Ever Meulen ook nog eens uit m'n streek afkomstig is. Hij verdween toen even om een blad met het briefhoofd te halen, terwijl een klant die naast ons aan de kassa annex toog op een barkruk zat me complimenteerde met de Belgische stripproductie. Het klopt dat veel van wat ook in Genève wordt verkocht een Belgische — correcter eigenlijk een Waalse — oorsprong kent.

Uiteraard wilde ik het mooie briefpapier wel hebben! Dat mocht, hoewel hij er toch een boodschap op schreef om het als een specimen/“exemple” te ontwaarden. Hij plooide het dicht en stak het in mijn pas aangekocht exemplaar van Charles Burns’ illustratiebundel Kommix. “Zeldzaam”, knipoogde hij er nog bij, waarmee hij het briefpapier bedoelde.

De winkel heeft een veelzijdig aanbod aan strips, stripgerelateerde boeken, mooie posters (met veel Kuifje-hommages) en minder bekende striptitels. Er ligt ook een recente Franse uitgave van Cowboy Henk, de Vlaamse stripreeks van Herr Seele en Kamagurka. De strips die aan de waterkant liggen of staan, zijn helaas verkleurd door de zon. Je blijft er sowieso rondstruinen en vindt vast wel iets naar je gading, ook al is het in het Frans of Engels.

In het MAMCO, een in een industrieel gebouw gevestigd museum voor moderne kunst, vind je wat kunst met directe stripinvloed. Een nagetekend plaatje uit de Amerikaanse strip Krazy Kat bijvoorbeeld of een collage met Pink Panthers. Er hangt ook allerlei werk bij elkaar van kunstenaar Jim Shaw, met enkele strippagina’s uit zijn Dream Drawing-reeks. In zo’n tweehonderd werken legt hij daarin zijn dromen vast als een voorbereidende fase voor potentiële kunstwerken. Op die pagina’s komen vaak superhelden voor. Op enklele die in het museum worden tentoongesteld, herkende ik Batman en The Flash. Hij heeft er ook met Superman getekend.

Shaws vriendin Marnie Weber zit eveneens in de kunstbusiness. Ze ontwierp onder meer de albumhoes voor de plaat A Thousand Leaves van Sonic Youth. Van haar is in dit museum de film Western Song te zien. Om die te willen bekijken, moet je wel op hooibalen zitten vlak naast een horrorclown, een reusachtig aangekleed varken of terwijl een soort Dracula-figuur naar je staart. Te creepy voor mij.

Op vijf verdiepingen krijg je heel wat schilderijen, installaties, sculpturen en ander fraais en “speciaals” te zien. In een van de zalen moet je je door een duister labyrint van stoffen zuilen banen. Elders lichten handafdrukken overal op muren op als je door een kleine doorgang een kamertje betreedt. Bij een installatie met geverfde panelen tegen een muur en enkele verfpotten vroeg ik me weliswaar af of dit het werkelijke kunstwerk is of als er nog werk in uitvoering is voor de expo.

Cumulus is een stripwinkel die uit twee kamers bestaat. Het staat er bomvol, maar toch is het overzichtelijk. Grafisch veel variatie, albums in alle stijlen, voor uiteenlopende niches én de titels voor het grotere Franstalige publiek. Uiteraard ook manga’s en comics. We zagen er zowat de saaiste display voor de stripreeks XIII.

Op zondag kuierde ik door heel wat winkelstraten waar alle luxemerken vertegenwoordigd zijn. De winkels zijn er echter gesloten. Ik nam een tip van de receptionist uit het hotel ter harte en stap naar Carouge, een stadje vlak naast Genève dat dezer dagen volledig is ingenomen door een kerstmarkt. In alle straten zijn er drank- en eetstandjes. De geur van verse oesters of smeltende raclette komt je er tegemoet. Ook standjes met allerlei (kerst)spullen en ambachtelijke nijverheid, zoals sieraden, beeldjes en andere kunst, worden er verkocht. De weg daarheen en terug liep door straten en boulevards met honderden winkels. In de etalages was voldoende aan stripmateriaal te vergaren.

Een verrassende vondst is een whiskyset met etiketten en verpakkingen van Goldorak, de Japanse animerobot. Op de kerstmarkt van Carouge verkocht iemand handtasjes met geplastificeerde oude strips van Zorro.

Misleidende reclame voor een schilderfirma. Verstopt in een steegje in Carouge.

Tabakswinkel. Niets speciaals, op een rek met wenskaarten van Guust Flater op straat na.

Les Recyclables is een boekenwinkel-café met een tweedehandsaanbod strips. Er staan er ook enkele in de etalages. Daar staat ook een lampkap met Kuifje tussen. Entre Chats is een Franstalige bundel met korte verhalen over katten. Frank Pé tekende er de cover van.

Petten en boxershorts met Dragon Ball.

Aimée de Jongh schopte het tot de vitrine van boekenwinkel Librairie du Boulevard. Net zoals in Dublin viel me ook in Genève op dat Aimées Lord of the Flies vaker in boekenwinkels dan in stripspeciaalzaken is te vinden, terwijl haar vorige strips net weer wel in stripwinkels terug te vinden zijn. Dat zal met de vertaaluitgever en de distributie te maken hebben. Het toont toch maar aan dat lang niet elke strip in zomaar elk verkooppunt is terug te vinden.

Meer dan windowshopping zit er op een zondag dus niet in. Maar ook achter die ramen zit veel stripspul. Bijvoorbeeld bij een opkoper van luxeproducten.

In de galerie Bel-Air Fine Art herkende ik mist wat zoeken Charlie Brown, Lucy van Pelt en de Hulk op een grote collage van de Franse kunstenaar Cédric Bouteiller.

Deze galerie heeft wereldwijd vestigingen, ook in Brugge, Knokke, en Brussel, maar die in Genève was de eerste. In de etalage stond ook werk van Jeff Koons: de Balloon Dog Blue.

In het winkelcentrum Confederation Centre kon ik in de kelderverdieping even in de huid kruipen van een Indiana Jones-achtige held door samen met vier andere bezoekers een VR-avontuur te ondernemen met de jacht op een magische bol. Het wordt je aangeboden door het VR-bedrijf Dreamscape. Je moet er sensoren rond je schoenen en handen voor dragen en een nogal groot uitgevallen VR-bril met helm opzetten.

Tijdens het VR-avontuur Curse of the Lost Pearl pik je onderweg een fakkel mee om spinnenweb weg te branden of een kanon te laten schieten. Je verdwijnt onder de grond, neemt plaats in een mijnwagentje dat door grotten snelt (ventilatoren die in je gezicht blazen, versterken deze illusie) en je moet je haasten door een toeklappende deur met speerpunten. Het was allemaal een beetje te realistisch voor een jongen die voortdurend om zijn vader schreeuwde en hem aanmaande om vooral niet over gammele brugjes te stappen of een duistere gang te betreden. Achteraf dacht ik werkelijk dat hij in zijn broek had gedaan. Hij droeg echter gewoon een broek met donkere camouflagevlekken.

Bij een ander VR-avontuur kan je draken temmen zoals in de animatiefilm How To Train Your Dragon van DreamWorks. Ook dat is een avontuur dat actie van de deelnemers vereist. Escalade 1602: The Darkest Night is een historisch avontuur dat je zittend kan ondergaan. Deze film is een reconstructie van de aanval van het hertogdom van Savoye op de stadstaat Genève in de nacht van 11 op 12 december 1602, "de donkerste nacht van het jaar". Elk jaar rond die datum viert de stad enkele dagen lang het succesvolle afslaan van die aanval. Dat stadsfestival maakte ik toevallig mee. In het oude centrum, dat op een heuvel ligt, lopen verklede mensen rond die 's avonds verzamelen rond kanonnen en er feest vieren. Overdag zijn er demonstraties met het afvuren van kanonnen. Een groepje trommelaars marcheert vervolgens door de oude straten. Overal in de stad zijn marktjes.

In de shop van het bedrijf Dreamscape staan geïllustreerde cartoonboeken over Zwitserland met tekeningen van de Zwitserse cartoonist Mix & Remix, een persoonlijke vriend van Zep. Hij overleed in 2016 aan pancreaskanker.

In Genève zijn niet alleen traditionele stripwinkels, ook voor manga's, anime en pop culture kan je in verschillende gespecialiseerde winkels terecht aan beide kanten van de Rhône die de stad in tweeën splijt. De tijd was wat te beperkt om deze ook te bezoeken, maar we noemen graag Manga Store, Tanigami (al sinds 1995!) en Ikigai Manga Shop.

Op de luchthaven van Zaventem zijn er veel Kuifjes en Smurfen verspreid. Ik ontdek er telkens weer andere. Aan een van de gates is een speelpleintje waar de Smurfin is te zien.