Op striptocht in Dublin

Toeristen die België enkel kennen van de luchthaven Zaventem, krijgen er in overvloed de troeven te zien waar je in andere landen mee kan blijven uitpakken: chocolade, bier en strips. Bij elk nieuw vertrek merken we weer andere (dure) merchandising of winkels. Wereldburgers Kuifje en de Smurfen zijn de grootste vertegenwoordiger in deze stripenclave.

Het wassenbeeldenmuseum in Dublin, waar je onder meer allerlei superhelden kan zien, hebben we niet bezocht, hoewel we er vlak naast logeerden. We vonden het al prettig genoeg om op de hoek van de straat de verenigde krachten van Batman, Superman en Kerstman te spotten op de verdieping boven een café. Op dezelfde plek, vlak aan een brug over de rivier Liffey, zijn kasten voor nutsvoorzieningen beschilderd.

Rondlopend in de wijk Temple Bar is een Batman op een muur te zien. In een overdekte markt is allerlei merchandising te koop met strip-, teken-, en filmfiguren.

Aan een brug over de Liffey, vlak bij de wijk Temple Bar, is een streetartsmurfje te zien.

In het straatbeeld kwamen we tweemaal Betty Boop tegen. In een etalage van een adult store staat een beeldje van haar naast een heupzwiegend beeldje van Elvis Presley. Ze komt ook voor op een toffe en suggestieve affiche van Pazuzu, naar eigen zeggen “the most eclectic club in the world”, een club waar ze alle mogelijke muziekgenres spelen, maar die enkel op de laatste zaterdag van de maand een feestelijke avond en nacht organiseert. Pazuzu organiseert ook pop-upevents.

Recht over de bar Captain Americas, in de drukke winkelstraat Grafton Street, ligt de Disney-shop. Daar altijd prijs om strip- en tekenfilmfiguren te spotten.

Elevation, nabij Grafton Street, biedt in niet meer dan een kamer groot comics, beeldjes, films en muziek aan. Dat laatste vooral als vinyl. De pose van Taylor Swift als een kartonnen display komt overeen met die van Harley Quinn als een vrij grote figurine.

Op de tweede dag gingen we hiken in Howth, langs en op de kliffen, stranden, door een bos en een golfterrein met biljartgroen gras. In die volstrekte natuur is er geen stripaanwezigheid. De dag erna compenseerden we dat door in enkele uren diverse strip- en boekenwinkels te bezoeken. Op maximaal twaalf minuten tussen een zestal van die winkels vielen we soms van de ene verbazing in de andere. Zo was het al meteen prijs in de grootste vestiging van de boekenwinkelketen Eason. Het eerste het beste stripblad dat we uit een rek haalden om eens te doorbladeren, bevatte een gag van Pieter De Poorteres Boerke. Het ging om een nummer van Viz. Ook het Britse stripblad The Beano is hier een bekende titel, een bekend merk zelfs. We zagen het ook op kalenders en op een plek met veel muzikale wereldgeschiedenis, maar daarover later meer.

En jawel hoor, ook hier voldoende exemplaren van Aimée de Jonghs Lord of the Flies-stripbewerking. Die kast met graphic novels stond wel op een verdieping met kinderlectuur, in een onbeduidende hoek, en je moet je er diep voor bukken. Maar ze staat wel in mooi gezelschap tussen stripklassiekers.

In dezelfde winkel uiteraard veel comics en manga’s. Ook speelgoed met onder meer Marvel-superhelden bij de Lego en knuffels. Op de bovenste verdieping is een vestiging van Tower Records, met muziek (veel vinyl), film, posters (veel anime) en allerlei superhelden op merchandising.

Forbidden Planet is een internationale keten van comicwinkels. De winkel in Dublin ligt aan de Liffey, de rivier die de stad doorkruist. Het heeft een mooi en gevarieerd aanbod van comics, graphic novels, manga’s (allemaal strips dus), een halve kamer vol funkopoppen en de obligate collectie figurines. Tussen de graphic novels vonden we een paar vertalingen van Asterix en Lucky Luke, waaronder het hommagealbum van Blutch. En een strip rond Iron Maiden? Die kenden we nog niet!

In Dubray is een kleine selectie strips te vinden. Met de vertaling van Manu Larcenets De Weg, verstripte verhalen van Haruki Murakami en een Britse strip met anekdotes over het voetbal in de laatste jaren. Die laatste met zodanig veel tekst dat het weer literatuur wordt.

Sub-City Comics heeft onder meer een uitgebreide collectie Jodorowsky-strips, een Trigië en vooral heel veel comics. Op de benedenverdieping liggen eerste drukken of moeilijkere losse comics verzameld. Een verkoper was met twee jonkies nieuwe kasten in elkaar aan het timmeren en verontschuldigde zich voor de puinhoop. “Zoals elke goede collectie eigenlijk is”, floepten we eruit.

Een ruime selectie figurines, reproducties van iconische covers van superheldencomics in de vitrines en binnen, allerlei popcultuur en dat alles overzichtelijk uitgestald in een grote kamer met vriendelijk personeel. Dat is wat Dublin City Comics te bieden heeft.

Wel, wel, in de grote boekenwinkel Chapter's Bookstore hebben ze ook een tweedehandsaanbod met boeken in andere talen. Daar stak zomaar een Nederlandse vertaling tussen van Dagboek van ‘n Strip, door Charles Berberian en Philippe Dupuy die samen Meneer Johan maakten. Ook oude uitvoeringen van Kuifje vonden we in de tweedehandsafdeling. Voor de rest een bescheiden selectie comics, graphic novels en vooral manga’s. 

En net zoals we intussen al wereldwijd hebben opgemerkt, schopt één bepaalde, ongelooflijk populaire stripreeks het tot de kasten of tafels buiten de strips waar ze telkens prominent uitgestald staan: Heartstopper. Die zien we soms op drie verschillende afdelingen terug: literatuur, young adult en de stripsectie. Ook Het Leven van een Loser en Dogman zijn internationale bestsellers en komen we zowat overal tegen. Van Raina Telgemeier (Smile, Spoken) staat Silvester nog wat vertalingen achter, gezien het Engelstalige aanbod, tenminste als we daar nog op moeten rekenen.

Fegan’s 1924 Café is tijdelijk (of voorgoed?) gesloten. Volgens de reviews was het café en koffiehuisje “a little gem”. Het ontstaan ervan is als een strip op de gevel getekend en blijft een visueel restant. De strip verdwijnt er dus niet.

Ierland, Dublin, Guinness en een illustrator. De Engelse tekenaar John Gilroy (1898-1985) gaf het biermerk Guinness een smoel met vele vrolijke tekeningen die decennialang voor advertenties en promotie werden ingezet. Hij ontwierp in 1930 de dierentuinbewaker en de dieren (onder meer een toekan) die wel een Guinness lusten. Tot in de jaren 1960 prijkte zijn werk op affiches en advertenties. De brouwerij van Guinness, die wel een wijk groot is, wijdt met veel respect voor de tekenaar een halve verdieping aan zijn werk op de populaire rondleiding. Hij was ook een begenadigd portrettenschilder die tal van beroemdheden, politici en royalty vastlegde. The National Portrait Gallery in Londen heeft origineel werk van hem.

Hoe Guinness gemaakt wordt, inclusief het proeven ervan (of nog beter met je selfie op de romige schuimkraag gespoten als een “Stoutie”) kan je leren tijdens de rondleiding. Zelfs al interesseert je dat geen bal, dan is het prachtige opzet van de expo, met bijvoorbeeld teksten en tekeningen die door waterslierten gevormd worden, een belevenis in knappe industriële architectuur.

Deze rondleiding werd in 2023 op The World Travel Awards (een soort Oscars voor de toeristische sector) in Dubai verrassend verkozen tot beste toeristische attractie ter wereld. Daarmee versloeg het onder meer de Chinese Muur, de Niagarawatervallen, Machu Pichu en de Las Vegas Strip. Voor het tweede jaar op rij won het toen ook de World’s Leading Beer Tour Visitor Experience.

Je ticket geeft je recht op een gratis drankje in een van de bars. In de Gravity Bar, boenk op het hoofdgebouw, krijg je een 360 graden-zicht over de stad Dublin.

Guinness zit trouwens ook achter de — welja — Guinness World Records. Al 69 jaar lang erkent het indrukwekkende, dwaze, verbijsterende, onnozele, geweldige, stompzinnige records die officieel worden vastgelegd. Menig striptekenaar heeft zo’n Guinness World Record op zijn naam staan. Zo ook Marc Sleen die ooit de man was met het meest aantal door één man getekende stripverhalen. Hij heeft die titel al lang verloren aan een Japanner die 128.000 pagina’s heeft getekend. Martin Lodewijk heeft een nog steeds actief record voor het kleinste stripboek ter wereld (Dossier Minimum Bug van Agent 327). Asterix is dan weer de meest vertaalde strip ter wereld. En een cover van Kuifje is de duurste stripcover. Een overzicht van nog andere actieve striprecords vind je hier.

De pub Cassidy’s dweept met comics en Star Wars in het interieur en aan de ramen. De naam op de gevel is getooid met de personages uit de tekenfilmreeks Adventure Time.

Aan Club M, met een fantastisch beschilderde gevel die een eerbetoon is aan het boek Ulysses van de in Dublin geboren schrijver James Joyce én aan kunstenaar Alfons Mucha, ligt een winkeltje met muziek, films en popcultuur. Daar horen uiteraard ook stripfiguren bij. Een eendje met het uiterlijk van Lemmy Kilmister van Motörhead is cuter dan eendjesversies van Batman, The Joker en andere figuren.

In de 2025-editie van het Guinness World Records-boek staan enkele stripgerelateerde records opgenomen. Onder meer de duurste afgevoerde film aller tijden, Batgirl, nog voor die in afgewerkte vorm een bioscooprelease kon krijgen. De film werd geregisseerd door het Belgische duo Adil El Arbi en Bilall Fallah. Lees er hier meer over.

Hodges Figgis verkoopt boeken sinds 1768. Naar eigen zeggen is het de oudste boekenwinkel van Ierland. Het is in ieder geval de meest indrukwekkende van Dublin. Op vier verdiepingen zijn tienduizenden titels overzichtelijk volgestouwd. Een paradijs voor literatuur- en ook stripliefhebbers. Hier niet alleen het excuusaanbod van graphic novelklassiekers en bestsellers, maar ook een indrukwekkende, zorgvuldig samengestelde collectie met comics, manga’s, strips van Europese bodem en voor het eerst ook Ierse strips. We konden hier nog wat ontdekken waarvan we het bestaan niet afwisten.

We vonden makkelijk de weg naar een tiental exemplaren van Aimée de Jonghs Lord of the Flies, die we hier enkel in boekenwinkels en niet in stripwinkels vonden. Van Don Lawrence zagen we bundelingen van Trigië en Karl The Viking. Asterix en Kuifje nemen elk een plank in, weliswaar bij de kinderafdeling tussen young adult en de manga’s. Ook het fenomeen Heartstopper en Casper en Hobbes hebben hun eigen planken.

Ortha an Tuama is een Gaelische vertaling van Outre Tombe, een Franse stripreeks van tekenaar Richard Di Martino en vader en zoon Jean en Simon Léturgie (Spoon & White, Gastoon) als scenaristen.

In 2009 verscheen bij Glénat het tweeluik van Brendan: Het Geheim van Kells door de Ierse tekenfilm- en stripmaker Tomm Moore. Het is de bewerking van zijn eigen tekenfilm Brendan and the Secret of Kells die datzelfde jaar in de zalen kwam. Moore is de eigenaar van zijn eigen tekenfilmstudio. Na het erg goed onthaalde Brendan and the Secret of Kells volgden Song of the Sea (2014) en Wolfwalkers (2020). Alle drie tekenfilms raakten met een Oscar voor beste tekenfilm genomineerd. Ze vormen samen de Irish Folklore Trilogy.

Moores eerste tekenfilm heeft het verhaal over The Book of Kells als achtergrond. Dit omstreeks het jaar 800 door Keltische monniken geschreven boek bevindt zich in het Trinity College in Dublin waar een hele expo en een immersive gedeelte rond is gebouwd. Het boek is een meer getekend dan een geschreven manuscript, met prachtige kalligrafie en ontzettend veel krullen en details. Het vertelt de vier evangeliën uit het Nieuwe Testament en bevat enkele andere teksten. De expo licht heel wat toe over de inhoud, het ontstaan van het boek en wat er doorheen de eeuwen mee is gebeurd, want het ging bijna verloren door Vikinginvallen. In een korte animatiefilm zie je dat ook allemaal rond je heen geprojecteerd in een gebouw dat eruit ziet als een gigantische container, waar de The Book of Kells Experience vervolgt.

Tussen beide gedeelten betreed je eerst nog een van de vijf universiteitsbibliotheken met de bekende gang The Long Room. Een rondtollende wereldbol met een projectie van beelden van de NASA is er de grootste blikvanger. De meeste bibliotheekkasten zijn omwille van kostbare archivering leeg. Tussen de kasten staan telkens marmeren bustes van beroemde schrijvers en filosofen uit de Westerse geschiedenis, zoals Homeros, Plato, Socrates, Shakespeare,... Dertien van deze bustes zijn het werk van Peter Scheemakers (1691-1781), een Antwerpenaar! De naam Dermot Smurfit deed ons eerst denken aan de blauwe mannetjes van Peyo. Deze zakenman is gewoon een van de sponsors die in gouden letters vermeld staan.

Ook een verklaring van de Ierse onafhankelijkheid uit 1916 wordt er bewaard. Ons fascineerde echter meer een set trade cards uit 1882, dus lang voor Pokémon-, Panini- en andere populaire trade cards. Onder de titel National Aesthetics werden deze uitgegeven ter gelegenheid van Oscar Wildes bezoek aan de VS. Elke kaart symboliseert met een (stereotiepe) karikatuur een etnische groep in de context Aesthetic Movement, waartoe Wilde behoorde, en die ook leidde naar onder meer cartoons in het Britse satirische tijdschrift Punch dat tussen 1841 en 1992 liep en nog eens tussen 1996 en 2002.

In het hele bibliotheekcomplex staan 4,5 miljoen boeken, zowat de helft ervan verkreeg de universiteit door in 1802 de Nederlandse Fagelcollectie aan te kopen. De bibliotheek heeft het recht op depot waardoor het van elk in Ierland verschenen publicatie op verzoek ontvangt. Tot die immense collectie horen ook talloze politieke karikaturen en een uiterst zeldzaam exemplaar van Terry Pratchetts debuutroman The Carpet People die hij zelf had geïllustreerd. Daar werden in 1971 slechts drieduizend exemplaren van gedrukt. Pratchett was toen een journalist en nog lang niet de beroemde schrijver van de fantasyreeks Schijfwereld (Discworld in de originele taal). De eerste druk van het kinderboek The Carpet People bevatte een fout, want op pagina 34 was een illustratie omgekeerd afgedrukt. Het werd door de drukker hersteld door de pagina handmatig te vervangen. Minder dan een tiental overgebleven exemplaren bevatten de foute versie. Latere herdrukken zijn een compleet herschreven versie.

Het Irish Rock ‘n’ Roll Museum is beslist een bezoekje waard als je in Dublin verblijft. En we vonden er een stripgerelateerd voorwerp!

Eigenlijk is het in de eerste plaats een gebouw waar muzikanten voor 20 euro per uur kunnen oefenen, al dan niet met de daar aanwezige instrumenten en versterkers. Er is ook een concertzaaltje en een café aan verbonden. Een als rocker uitziende man leidde ons rond. In werkelijkheid is hij een musicalzanger voor Les Misérables.

We kregen heel wat uitleg over Ierse rockers en andere muzikanten die sinds de jaren 1970 furore maakten. Bij een muur met ingekaderde platen van uiteenlopende Ierse zangers en bands vernamen we dat de gecombineerde verkoop van hen allen, uitgezonderd U2, nog niet reikt aan de verkoop van slechts één naam: Enya, maar dan hoofdzakelijk omdat ze zich vaak toelegde op lucratieve filmmuziek of op soundtracks van films en tv-reeksen belandde, onder meer The Lord of the Rings, Thor: Love and Thunder, Deadpool 2, The Crow, Gran Turismo, The Boys, Black Mirror, NCIS, Shrek 4, Friends, The Simpsons en zelfs voor het reclamefilmpje van Volvo Trucks met Jean-Claude Van Damme in spreidstand tussen twee rijdende vrachtwagens (zie https://www.youtube.com/watch?v=M7FIvfx5J10)

In een studiootje met allerlei U2-memorabilia stonden we waar diezelfde Ierse band oefende vanaf hun achttiende, toen nog onder de naam Bono, The Edge and Friends. Op Kerstavond kan je U2 jaarlijks op straat in Dublin zien spelen voor het goede doel. Soms hebben ze gasten uitgenodigd, zoals Hozier, Sinéad O’Connor, Imelda May, Damien Rice of Ed Sheeran. Al die namen passeren in het museum.

In een zaaltje ondergingen we een schots en scheef geprojecteerde en zichtbaar verouderde korte documentaire met slechte montages over Ierse rock. Toch kippenvel om Queen op Bob Geldofs (ook al een Ier) Live Aid te zien schitteren. De docu leerde ons niettemin het belang van Thin Lizzy (The Boys are Back in Town) en met name frontman Phil Lynott, die aan heroïne ten onder is gegaan. Thin Lizzy effende het pad voor de Ierse rock met nog steeds invloeden van traditionals. Uit de nalatenschap van Lynott is een opnamestudio aan de overkant van de straat volgeplamuurd met souvenirs. Die werden geschonken door zijn Ierse moeder. Tussen de spullen bevond zich zelfs een action figure van Phil Lynott. Op een van de ingekaderde T-shirts herkenden we meteen Dennis the Menace, niet het Amerikaanse stripfiguurtje van Hank Ketcham, maar de nog grotere bengel van oorspronkelijk David Law, een Schotse tekenaar. Het is een van de langst lopende stripreeksen in het Britse stripblad The Beano. Beide stripreeksen zagen dan ook nog in hetzelfde jaar 1951 het levenslicht: de Amerikaanse Dennis was voor het eerst te lezen op 12 maart 1951, de Britse Dennis slechts vijf dagen later. In plaats van met een katapult staat de Britse Dennis op het T-shirt in de opnamestudio met een revolver in beide handen. In de zwart-witfoto eronder poseert Phil Lynott met dezelfde kenmerkende trui met dikke zwarte strepen. Zelfs zijn kapsel komt wat overeen met het strippersonage.

Een standbeeld van Phil staat trouwens naast het café Bruxelles, in een zijstraatje van de winkelstraat Grafton Street. Onze gids knipoogde daarbij naar ons omdat hij wist dat we uit België kwamen. Hij zei dat hij een Nederlandse vrouw heeft en zei ons: “Ik hou van jou.”

Tot slot mochten we naar het gebouw met de twee opnamestudio’s, de Temple Lane Studios, vernoemd naar de populaire uitgaanswijk Temple Bar waar je elke avond in heel wat verschillende bars en restaurants live muziek kan ondergaan. Houd er wel rekening mee dat dit je niet van een rustig avondje verzekert, want de Ieren (en toeristen) brullen luidop mee, ook al hoor je viermaal op een avond Take Me Home, Country Roads — "WEST VIRGINIAAAAAA" — van John Denver. Een minpunt op een van die avonden (en nachten) was de kopstoot die we in het bekendste café Temple Bar Pub kregen. Een dronkelap struikelde met een volle pint in de hand en viel met zijn hoofd op onze wenkbrauwboog. Hij kieperde daarbij zijn bier over het tafeltje waaraan we zaten en stootte ook alle glazen om. Terwijl hij het ene excuus na het andere prevelde, duwden we hem kwaad weg waardoor we hem nogmaals lieten struikelen. Maar we wijken af...

In de eerste studio kan je nog analoog opnemen op een 75 track Nemes Recording Desk, “the Rolls Royce of sound desks”, voor zangers die geen of minder gefoefel aan hun ingezongen liedjes nodig hebben. Immens beroemde zangers en bands zijn er geweest: Michael Jackson (die er een pyjama achterliet die nu ingekaderd aan een muur hangt), The Sex Pistols, The Black Eyed Peas, Rihanna, Kanye West, The Script, Tony Visconti,… In de kelder wordt digitaal opgenomen en kan er bij de vleet geprutst worden aan opgenomen gezang. Toen de gids in zijn opsomming van artiesten die er zijn geweest ook Beyoncé noemde, vroegen we hem in welke van de twee studio’s zij haar liedjes inzong. “Beneden”, klonk het meewarig. 

In een gang hangt ook een affiche voor een optreden van Nirvana in Dublin. Tegenwoordig een peperduur collector's item omdat het concert nooit heeft plaatsgevonden. Kurt Cobain pleegde drie dagen ervoor zelfmoord. Dergelijke info krijg je bij de vleet tijdens je bezoek aan het museum.

Katten blijven katten, ook als ze whiskey bestellen. Onderstaande ingekaderde gag hangt in het café Crowbar dat bij het Irish Rock ‘n’ Roll Museum hoort.