Guy Delisle

“De belangrijkste les die ik heb geleerd, is om nooit te proberen ontsnappen."

28 augustus 2021 Interviews
door Dai Heinen— © foto: Dariusz Kulesza
 

In juni publiceerde Concerto Books De Papierfabriek, het jongste album van Guy Delisle. Het speelt zich af tijdens zijn jeugd in het Canadese Quebec. Delisle is vooral bekend geworden door zijn persoonlijke reisverslagen over Birma, Noord-Korea, Shenzhen en vooral Jeruzalem. Hij heeft meerdere internationale prijzen gewonnen voor zijn werk.

Het verhaal speelt zich af tijdens je jeugd in Quebec. Waarom dit verhaal na een verblijf in Birma, Jeruzalem, Shenzhen en Noord-Korea?

Delisle: “Het verhaal zat al langer in mijn gedachten. Een land kan je bezoeken, maar een herinnering is toch anders. Dit heb ik vroeger meegemaakt en het was ook grafisch anders om te maken. Machines en buizen tekenen, dat soort dingen. Mijn eigen geheugen heeft me positief verrast, ik wist nog veel dingen uit die tijd. Het verhaal speelt zich af toen ik 17 jaar was. Ik was nog een student en stond daar ineens tussen volwassen mannen die al jarenlang dat werk deden. Deze ervaring gaf me voldoende inspiratie om dit verhaal te maken."

 

Dan heb je een goed geheugen, het is meer dan dertig jaar geleden.

Delisle: “Dat valt wel mee. Wanneer mijn vrouw vertelt over iemand die we twee weken geleden hebben ontmoet, dan moet ik nadenken waar ze het over heeft. (lacht) Maar mijn eerste vakantiebaan is toch wat anders, dat blijft een herinnering. Het betaalde ook best goed en mijn vader werkte er ook. Wanneer je zo jong bent, besef je ook dat er mensen zijn die hier hun hele leven werken en ik wou toen al met grafische dingen bezig zijn."

 

Hoelang ben je met dit verhaal bezig geweest?

Delisle: “Ik werk vrij snel en teken ongeveer één pagina per dag. Met zo’n verhaal ben ik dan anderhalf jaar bezig. Want het inkleuren en corrigeren kost ook tijd."

 

Één pagina per dag? Hoelang ben je dan met Jeruzalem bezig geweest? Dat waren meer dan 300 pagina's!

Delisle: “Dat was veel werk, net als het boek over de ontvoerde hulpverlener (Gegijzeld). Aan beide albums werkte ik meer dan twee jaar."

Vertaalde albums van Guy Delisle: Berichten uit Birma (Scratch Books, 2018, een heruitgave van het door Oog & Blik in 2008 uitgegeven Birma), Pyongyang (Scratch Books, 2017, een heruitgave van het album uit 2009 bij De Bezige Bij | Oog & Blik), Shenzhen (De Bezige Bij | Oog & Blik, 2011) en Jeruzalem (Scratch Books, 2018, een heruitgave van het album uit 2012 bij Oog & Blik | De Bezige Bij).

 

Je vrouw werkt voor Artsen zonder Grenzen.

Delisle: “Dat deed ze inderdaad, maar na ons verblijf in Jeruzalem hebben we tegen elkaar gezegd dat we deze manier van leven niet meer willen. We hebben opgroeiende kinderen en ze heeft nu ander werk. Ze reist nog wel voor haar werk, maar veel minder lang en ook niet meer zo ver.

We reizen nog altijd graag, maar pas wanneer de kinderen het huis uit zijn zullen de reizen ook verder en langer worden. Ze noemde al een paar landen op die we dan willen bezoeken. Na vier albums over verschillende landen wou ik er ook wel mee stoppen, anders ga je in herhaling vallen."

 

In al die albums beschrijf je het dagelijkse leven in de landen, maar je geeft geen politieke mening. Was dat niet lastig

Delisle: “Indirect geef ik wel mijn mening, lees Jeruzalem maar en kijk hoe ik dingen beschrijf. Maar ik heb inderdaad meer een voorkeur om dingen te observeren en te beschrijven. En ik doe het ook voor de lezer. Over sommige situaties mogen ze zelf oordelen. En het is ook subjectief."

 

Hoe bedoel je?

Delisle: “Het is al jaren geleden dat ik er was. Als ik nu weer zou gaan, ontmoet ik andere mensen met andere verhalen. Ik ben ook ouder geworden en dan kijk je anders naar dingen. Een nieuw boek zou dan anders worden. Ik probeer dingen te begrijpen zonder een Midden-Oosten-specialist te worden."

 

Welk boek was het lastigst om te maken?

Delisle: “Dat was toch wel het boek over Noord-Korea. Toen ik daar circa twintig jaar geleden werkte, was het internet nog niet zo ontwikkeld als nu. Het was daarom ook een stuk lastiger om betrouwbare informatie over het land en de plaatselijke omstandigheden te vinden. De strips over de andere landen waren makkelijker om te maken."

 

In Noord-Korea heb je toch gewerkt in de animatiesector?

Delisle: “Ja, dat was in een tekenfilmstudio die werkte voor een Franstalige zender. Dat klinkt nu heel apart, maar vergeet niet dat deze periode dateerde van voor de aanslagen van 9/11 in New York. Noord-Korea was toen een afgelegen en vergeten land waar niemand het over had. Ze hadden toen een animatietraditie net als China en Japan. Ik kon er toen via een Frans bedrijf aan de slag, de productiekosten waren toen vier keer zo laag als in China.

Ik moest daar de kwaliteit bewaken en er gingen meerdere mensen naartoe. Maar na 9/11 veranderde er een hoop en werden termen gebruikt als 'Axe of Evil' (zo omschreef de Amerikaanse president George Bush Noord-Korea, nvdr). Het werd toen tijd om te gaan, want bijna alle buitenlanders vetrokken weer."

 

Je albums zijn in verschillende landen verschenen. Volg je overal de reacties?

Delisle: “Nee, ik volg alleen de Franse publicaties. Mijn werk over Noord-Korea is in vijfentwintig landen verschenen. Soms krijg ik wel wat informatie en als ik word uitgenodigd voor een stripfestival dan probeer ik wel te gaan. Zo ben ik al in Portugal geweest, maar ook in Haarlem. Daar kom ik altijd graag. Hansje Joustra is nog steeds mijn Nederlandse uitgever. Wist je dat zelfs in Birma en Iran mijn werk is vertaald?"

 

Je bent al in een hoop bijzondere landen geweest, welke ontbreekt nog?

Delisle: “Japan."

 

Japan?! Ik had een land verwacht als Afghanistan (dit interview vond plaats in juni toen de Taliban het hele land nog niet had overmeesterd).

Delisle: “Ik ben er vroeger al eens geweest en Japan bevalt me erg goed. Ik droom ook al lang van Bhutan. Dan ben je echt op het dak van de wereld."

 

Naast Nepal, dus dat klopt wel.

Delisle: “Volgens eigen zeggen zijn ze het gelukkigste land ter wereld en het heeft ook iets mysterieus. Daarom trekt Bhutan mij wel aan. Maar er zijn nog wel meer bijzondere landen die mijn interesse hebben. Oekraïne en het land dat ernaast ligt, met die dictator (Wit-Rusland, nvdr)."

Gegijzeld (Scratch Books, 2017).

 

Van de vele landen naar een ander werk. Je album Gegijzeld, over de ontvoerde hulpverlener Christophe André. Was het erg lastig om dat te maken?

Delisle: “Het lastigste was om alle losse scènes aan elkaar te schrijven en er een goed en leesbaar verhaal van te maken. Ook details, zoals hoe zijn handboeien eruitzagen, hoe was de omgeving, de matras, het huis en de bewakers. Sommige dingen wist hij wel vrij nauwkeurig, maar niet alles. Ik stuurde mijn werk naar hem ter controle en dat werkte goed. Vanwege het omvangrijke album was het veel werk en ook een uitdaging.

Tijdens het maken van dit album vroeg ik me ook af hoe ik zelf zou reageren in deze situatie. Christophe is een verlegen man, geen held. Iedereen reageert anders in zo’n situatie, maar hij heeft het wel overleefd. Anderen zouden ergens midden in de nacht worden neergeschoten en niemand weet ooit wat er is gebeurd. De belangrijkste les die ik heb geleerd, is om nooit te proberen ontsnappen. Het lange wachten wordt beloond en je wordt altijd gevonden omdat mensen naar je op zoek zijn. Zijn ontvoering duurde drie maanden en daarna is hij verdergegaan met zijn werk."

 

Heb je ooit speciale reacties gehad op je werk?

Delisle: “Sommige mensen waren niet zo blij hoe ik Jeruzalem heb weergegeven. Anderen waren er heel enthousiast over."

 

De Papierfabriek verscheen in juni 2021 bij Concerto Books, telt 140 pagina's in hardcover en kost 19,90 euro.