Giulio Macaione

Nog voor het album in de winkels lag, was de voorzichtige oplage van de eerste druk uitverkocht door de vele vooruitbestellingen van stripspeciaalzaken. Die versie was voorzien van een coverwikkel (beeld 1 en 3) rond het album met de gewone cover (beeld 2 hierboven). Snel werd een bijdruk gerealiseerd zonder coverwikkel. Rond die bijdruk hoort een coverbandje met een citaat van scenarist Zidrou over Sirocco.

Onlangs zei Xavier Dorison, de scenarist van Undertaker en De Beestenburcht, me dat je in het begin van elk verhaal de lezer moet misleiden. Toen ik Sirocco begon te lezen, dacht ik een balletstrip te hebben gekocht. Ik had het verkeerd.

Macaione: (lacht) “Sorry. Sirocco is een strip over extreme passie en opoffering. Dans geeft die emoties perfect weer. Initieel wou ik een strip maken over mijn passie voor het tekenen. Maar grafisch is een tekenaar die pagina’s lang gebogen zit over zijn tekentafel niet het sterkste beeld. (lacht) Dus koos ik om mijn liefde voor tekenen te verbeelden via een ballerina. Dansende mensen zijn geweldig om te tekenen. Hun bewegingen zijn een en al gevoel en expressie, en net zoals tekenen ook woordeloos.

De eerste druk van Sirocco kreeg een nieuw coverblad waar de drie hoofdpersonages op staan. Was dit om die verwarring met ballet tegen te gaan?

Macaione: “De uitgever vond de originele cover te meisjesachtig. Hij had gelijk. Het is niet gemakkelijk om een goed coverbeeld te vinden. De initiële omslag was het beeld van de jonge Elsa, zittend in het gras en met de ezel prominent in beeld. Die tekening staat nu op de achterflap en is geïnspireerd op een bestaande foto van een neefje van mijn vader. De compositie is exact dezelfde. Maar mijn Italiaanse uitgever vond dit beeld te veraf staan van het eigenlijke verhaal. Ik moest er iets attractievers van maken, en toen kwam ik op de proppen met het dansende meisje op een brug in Venetië."

Het deed me denken aan Polina van Bastien Vivès.

Macaione: “Och, dat is een prachtige strip. Maar Polina is echt wel een boek over ballet en dans. Sirocco is dat niet. Het is niet gemakkelijk om een cover te maken waar je drie gelijkwaardige hoofdpersonages hebt. Ik denk dat ik er met de nieuwe cover wel in geslaagd ben."

Er zijn drie hoofdfiguren, elk van een andere generatie. Vader Gianni en zijn dochter Mia en grootmoeder Elsa. Je zei net dat ze alle drie even gewichtig moeten overkomen, maar wie is voor jou het belangrijkste personage?

Macaione: “Misschien Elsa. (stilte) Nee, toch niet. In het boek heeft elk personage een even groot aandeel. Meer nog, ze bestaan alle drie maar bij gratie van elkaar. Het is niet omdat de drie andere, zelfs tegengestelde, keuzes voor elkaar zouden maken, dat ze niet verbonden blijven. Familie boven alles."

Die eenheid is wel fragiel, want elk personage worstelt met een probleem.

Macaione: “Ja, maar al die problemen hebben dezelfde oplossing..."

... Als je niet leeft, besta je niet?

Macaione: “Juist! Als je bang bent om je passies te volgen, sterf je van binnen. Dan leef je niet echt. Ik moet wel zeggen dat het probleem van vader Gianni minder is uitgewerkt. Hij durft zich niet te gooien in een nieuwe relatie. Hij cijfert zich graag weg voor zijn dochter en moet zich nu ook wegcijferen voor zijn moeder."

Maar Gianni blijft wel de spilfiguur en zijn bar is de centrale ontmoetingsplaats.

Macaione: “Dat klopt. Maar als ik eerlijk ben, draait het verhaal toch vooral rond Mia en Elsa."

Dochter en grootmoeder hebben veel met elkaar gemeen, maar Mia lijkt me mentaal veel ouder dan haar oma.

Macaione: “Ja! Mia is heel matuur voor haar leeftijd. Toen ik even oud was als Mia, was ik ook zo. Ik nam alles te ernstig op. Ik ontdek nu pas de lichtheid van het bestaan." (lacht)

Uit een promotieflyer voor Sirocco.

Is Sirocco een boek over angst?

Macaione: (verbaasd) “Nee, helemaal niet! Waarom denk je dat?"

Mia is bang om te kiezen. Gianni is bang om te leven en Elsa is bang om te sterven.

Macaione: “Ja, dat is juist. Maar ze maken wel alle drie een positieve groei door. We hebben allemaal angsten. Maar als je opgroeit, kies je. Leven is omgaan met die angsten en de volgende stap nemen. Je mag je leven niet laten beheersen door je angsten."

Waarom koos je voor Sirocco als naam voor de bar en de strip?

Macaione: “Daar zijn twee redenen voor. De Siroccowind is iets typisch van mijn geboorteplaats, Sicilië, en dat eiland is een belangrijk element in het album. Maar deze bergwind is tevens een van de redenen waarom Venetië bij hoog water overstroomt. De Sirocco vormt de link tussen beide belangrijke plaatsen uit mijn strip. Dat is één reden. De andere is dat de Sirocco een warme wind is. En menselijke warmte is een essentieel element van mijn verhaal."

Toen ik het boek herlas, vielen me een heleboel tegenstrijdigheden op. Ze kruiden en stuwen het verhaal. Het is bijvoorbeeld een heel Italiaans boek — de gebaren zijn wijds — maar het verhaal is vaak intimistisch.

Macaione: “Dat klopt. Het is zeker voor een Italiaan een intiem verhaal. Het gaat over sterke gevoelens, sterke keuzes en een sterke band."

Aan de andere kant overheerst ook wel de Italiaanse mimiek.

Macaione: “Ha, dat is nu eenmaal de manier waarop wij praten en bewegen. Italianen zijn passie." (lacht)

Nog eentje. Ofwel staat er veel tekst op een pagina. Ofwel zijn de pagina’s woordeloos.

Macaione: “Italianen praten ook veel. (lacht) Ik hou wel van die praatpagina’s, want zo leer je de personages echt kennen. Maar hoe ouder ik word en hoe meer ik teken, hoe belangrijker ik de tekstloze pagina’s vind. Ze zijn ook grafisch veel sterker. Als ik de spanning wil opvoeren, haal ik de teksten weg. In de film werkt dit trucje ook goed. Als er geen dialogen zijn, en enkel wat achtergrondmuziek, komt dit des te harder binnen. Dat zijn altijd de sleutelscènes in een film."

Nog eentje. Venetië en Sicilië. Zee en bergen. Waarom koos je precies voor Venetië? Toch niet alleen maar voor de Sirocco?

Macaione: “Ik heb een heel sterke binding met water. Als Siciliaan ben ik een eilandbewoner. De zee heeft me heel mijn jeugd omringd. Het is wel grappig, want in mijn boek situeer ik de Siciliaanse scènes hoog in de bergen. Mijn ouders en grootouders woonden daar. Mijn moeder zei me dat ze als kind vanop haar berg altijd reikhalzend naar de zee keek. Ze probeerde die steeds aan te raken. In Venetië zit je met je voeten in de zee. Maar je raakt die niet aan, want het is toch maar koud en vies lagunewater."

Ik wil nog eens terugkomen op je personages. Die zijn allemaal atypisch. Elsa was gehuwd met een veel oudere man. Gianni is laat uit de kast gekomen en Mia's beste vriend is verliefd op haar vader. Is dit niet een beetje te veel van het goede?

Macaione: “Maar dat is het echte leven! Ik wou dat ze elk hun geschiedenis hebben. Dat maakt ze compleet en geen bordkartonnen personages. Als je een actueel verhaal, anno 2020 (toen het verhaal in het Italiaans verscheen, nvdr), wil vertellen, zijn dit toch doodnormale personages?"

Jawel, maar waarom heb je het zo complex gemaakt? Al die bagage die je hun meegeeft, is niet of nauwelijks essentieel voor het verhaal dat je wil vertellen.

Macaione: “Hmm, dat is niet correct. Elsa bijvoorbeeld is maar Elsa geworden door met haar oudere man te vluchten naar het vasteland. Hij zorgde ervoor dat ze de kunstenares kon worden die ze vandaag is. Het feit dat ze nu terugkeert naar haar eerste grote liefde, is een logisch vervolg. Zonder die achtergrond, zou dit ongeloofwaardig overkomen."

In de Franse versie zijn er vier extra pagina’s waarin Mia’s liefdesleven wordt toegelicht. Waarom is dat niet opgenomen in de Nederlandse vertaling?

Macaione: “Dat was mijn keuze. Ik wou niet dat het verhaal nodeloos zwaar werd. De bagage van de anderen, zoals de kanker of de familiebanden, waren nodig voor het verhaal. Dit stukje over haar relatie met een jongen niet. Soms moet je tot de kern van de zaak komen. Er valt nog zoveel te zeggen over die personages. Voor de eerste keer in mijn leven wil ik nog iets doen met die personages. Zeker over de jonge Elsa valt er nog zoveel te vertellen. Misschien. Ooit. Later. We zien wel."

Je haalde daarnet aan dat je verhaal heel 2020 is, maar toch luisteren je personages naar R.E.M., Alanis Morissette en Sinead O’Connor.

Macaione: ​​​​​​​(lacht) “Daar heb je me. Op het eind klinkt gelukkig nog Hunger van Florence and the Machine door de boxen van het café. Tja, ik ben nu eenmaal een kind van de jaren 1990. Het kan wel, hé. Gianni die wat ouder is dan ik, zou perfect naar die muziek kunnen luisteren en Mia zou het kunnen opgepikt hebben van haar vader."

Sommige tekenaars meanderen in hun verhaal van ijkpunt naar ijkpunt (bijvoorbeeld Blast van Manu Larcenet, herlees ons interview). Hier heb ik het gevoel dat elke pagina doordacht is.

Macaione: “Je hebt gelijk. Het is nog erger. Ik heb het verhaal zeven keer herschreven. Ik ben nooit tevreden over wat ik schrijf. Mijn tekeningen vind ik altijd goed, maar de dialogen... (zucht) Ik wist wat ik wou vertellen, maar alles wat ik schreef, was zo banaal. Sirocco mocht niet gewoontjes zijn. (lacht) Ik schreef het steeds maar opnieuw. De doorbraak kwam er toen ik mezelf zwaar uitdaagde. Ik moest mijn eigen beschermende muur deels slopen en weer opbouwen. Ik moest tekenen wat ik echt voel."

Je hintte al een paar keer dat Mia heel nauw bij jezelf ligt. Ligt die doorbraak bij haar?

Macaione: (knikt) “Ik was uiteindelijk bang dat het allemaal te doorzichtig was. Wat Mia zegt, is hoe ik echt denk over de liefde. En zeker over de persoon aan wie het boek is opgedragen (op de colofonpagina staat: 'Voor Pia, aan de leegte die achterbleef. Voor altijd bedankt.' nvdr). Ik moest me over dit verlies zetten, maar ik wou mijn emoties niet helemaal bloot geven. Ik moest er wat afstand van nemen." (stilte)

In het boek worden drie steunkleuren gebruikt. Hangen die samen met de belangrijkste personages?

Macaione: “Nee. Ze zijn eerder verbonden met de emoties en de plaatsen waar het verhaal zich afspeelt. Elk hoofdstuk kreeg zijn kleur."

Venetië kreeg een grijsblauwe steunkleur. Dus, dit is eerder koud?

Macaione: “Natuurlijk. Venetië is vochtig en kil. Sicilië is warm en zonnig, vandaar dat dit geel gekleurd is. De paarse kleur verwijst dan weer naar verdriet. Door te werken met maar één kleur versterk je die pure emoties. Die sobere inkleuring geeft het verhaal ook een zekere rust. En het was ook gemakkelijk." (lacht)

Ik probeerde me een volledige inkleuring voor te stellen. Met al die details die je in je tekeningen en decors stopt, zou dit wel heel barok overkomen.

Macaione: “Ik ben gek op kleur, maar sommige verhalen hebben dit niet nodig. Ik wou enkel de sfeer weergeven van de plaatsen en de emoties. Een volledige inkleuring zou de lezers te veel afleiden en mijn boodschap net afzwakken."

Je kiest er ook redelijk consequent voor om de contouren van je decors niet te inkten. Enkel de personages krijgen het klassieke zwarte lijntje.

Macaione: “Ik wou de personages echt naar voren brengen. De decors zijn er puur voor de sfeerschepping. Ik heb dit trucje overgenomen van Leonardo Da Vinci. Je ziet het verband tussen het personage en de achtergrond, maar de personen springen er wel uit."

Sirocco is heel realistisch getekend, maar toch lijkt er een vleugje manga in te zitten. De ogen zijn me net iets groter dan normaal.

Macaione: “Absoluut! Ik wil geen realistische tekenaar zijn. Ik ben opgegroeid met manga’s en pas later ontdekte ik de Europese strips en comics. Maar ik hou van de manier waarop mangaka hun emoties overbrengen. Het zit allemaal tussen de ogen. Veel andere stijltrucjes van manga's, gebruik ik niet. Of denk ik toch niet. Ik heb leren tekenen met manga’s. Misschien zit er onbewust nog meer van hun beeldtaal vervat in mijn werk."

De tekstballonnen zijn allemaal wat gekarteld. Waarom is dat?

Macaione: “Bij elk boek leg ik me een aantal strikte regels op. Ik teken digitaal — dat gaat een stuk vlugger — maar deze keer wou ik me maar één pen gebruiken. Enkel de dikte verschilt wat. Als je inzoomt op de tekeningen, zal je zien dat de lijnen niet allemaal even dik zijn zoals in comics. Dat geeft de tekeningen een extra dynamiek. En dat geldt ook voor de tekstballonnen."

Dank je wel voor het interview. Ik kan niet anders dan eindigen met de obligate vraag met wat er nu op je digitale tekentafel ligt.

Macaione: “Ik heb net een strip gepubliceerd bij de Italiaanse uitgeverij Bonelli, gekend van Tex Willer. Voor die strip, Libri Simulacri, was ik enkel de tekenaar. Momenteel ben ik voor uitgeverij Bao (tevens de Italiaanse uitgever van Sirocco, nvdr) een min of meer autobiografische graphic novel aan het tekenen. Het gaat over de relatie van een moeder en haar homoseksuele zoon. Ik dus. (lacht) De stijl zal wel meer aanleunen bij manga's, want ik wil me echt weer voelen hoe ik toen was en wat ik toen altijd tekende."

Zal dit boek ook verschijnen bij Lauwert Uitgeverij?

Macaione: “Ik hoop het! Maar ik ben nog maar pas begonnen. Het is een heel delicaat verhaal en ik wil dat alles precies juist zit. Mijn moeder kreeg toen een zenuwinzinking en ik wil niet dat ze opnieuw gekwetst wordt. Vandaag is ze net trots op mij en mijn werk. De uitgever zal dus nog twee jaar moeten wachten, maar hij kan intussen mijn andere boeken uitgeven." (lacht)

Sirocco verscheen in november bij Lauwert Uitgeverij als een hardcoveralbum van 208 pagina's met coverwikkel (27,95 euro). Rond de bijdruk met dezelfde prijs zit deze coverwikkel niet, wel een coverbandje.