Expo De wereld van Michel Vaillant

10 maart 2022 Fotoreportages
door David Steenhuyse — © foto's: Raymond Lagae

 

Nog tot 2 april kan je in galerie Huberty & Breyne in Brussel (Kasteleinsplein 33) terecht voor een verkoopexpo met werk van Jean Graton uit Michel Vaillant. Voor de verandering zijn de tentoongestelde originele platen uit de beginperiode niet te koop, maar wel vijfentwintig sterk uitvergrote prenten op plexiglas of kunstpapier. Uit de context van de stripverhalen gelicht, leveren ze sterke, bijna pop-art-achtige afbeeldingen op. Ze zijn te koop in verschillende afmetingen, maar wel gelimiteerd. Deze Art Strip-collectie is een van de nieuwere manieren om het Vaillant-merk uit te spelen als kunstobject. Helmen met het Vaillant-logo en zelfs sneakers met blauwe en rode strepen passen in datzelfde concept. De galerie ruimde ook plaats voor twee nagebouwde sportwagens. Een impressie met wat uitleg.

 

Art Strips

Jean-Louis Dauger, in passende blauwe Vaillant-outfit en schoenen, is director brand & development van Michel Vaillant. Hij heeft 26 jaar ervaring op strategie- en operatingniveau bij achtereenvolgens Renault, Eurosport en OAK Racing. Hij is de verantwoordelijke voor de merken Michel Vaillant en Vailante die ook buiten het stripmilieu opvallende namen moeten worden zodat ze in de gade kunnen vallen bij geïnteresseerde particulieren. Als sportmerk neemt Vaillant al deel aan verschillende autoraces. Met de kunstlijn Art Strips kan men een stukje Michel Vaillant aan de muur hangen.

Bij een van de uitvergrote prenten, waarvan de oorspronkelijke inkleuring werd hernomen en bewerkt, geeft hij uitleg. "Op deze prent zie je zowat de hele familie Vaillant. Michel geeft het stuur door aan zijn broer Jean-Pierre. Boven hen staat hun vader Henri en achter hen staat Steve Warson op het circuit, hij is ook part of the family."

Naast elke kunstprent hangt telkens de originele plaat waaruit de bewuste prent is gelicht.

Alternatief einde

Een bijkomend unicum op de expo is een onuitgegeven einde van het korte verhaal Het 24e Uur (1957), dat er in zijn geheel is te lezen op de expo in het Frans. Het is het eerste van vier verhalen van elk vier pagina's om de lezers van het weekblad Kuifje te laten kennismaken met een nieuwe held: Michel Vaillant. Toen de expo werd voorbereid ontdekten de samenstellers en Jean Graton zoon Philippe in de archieven twee stroken die een alternatief einde vormen voor dat allereerste korte verhaal. Waarom Jean Graton voor een ander einde koos of waarom hij een tweede einde tekende, is niet geweten. Wel staat vast dat Michel er in het gepubliceerde einde uitkomt als een held, een wereldkampioen in de maak. In het alternatieve einde wordt de meer als mens neergezette racepiloot verplicht de race te staken en huilt hij letterlijk uit bij zijn vader voor deze nederlaag.

Voor de wagenfreaks

Op de expo zijn ook twee Vaillante-wagens te bezichtigen.

Uit het persbericht: "De Vaillante Le Mans GT is het resultaat van de droom van een kleine jongen die is uitgekomen. Op achtjarige leeftijd las Marcel Sylvand met plezier Het Verraad van Steve Warson (1964) terwijl hij de ronde en sportieve vormen van Michel Vaillant en de beroemde Vaillante van Steve Warson in de Carrera Panamericana bewonderde. Bijna 60 jaar later, na een carrière als carrosseriebouwer in Savoie, bouwt Marcel elk onderdeel van deze Vaillante Le Mans GT vanaf een Datsun 260 Z chassis uit 1978. Vijf jaar en 2.500 uren werk voor een buitengewoon resultaat dat voor het eerst ontdekt kan worden tijdens deze tentoonstelling."

"De eerste Vaillante werd gebouwd door Crosslé, een Ierse fabrikant van raceauto's (sinds 1957, toen Jean Graton Michel Vaillant bedacht). Na een ontmoeting tussen Paul McMorran, directeur van Crosslé, en Jean-Louis Dauger, directeur merkontwikkeling van Michel Vaillant, werd een serie van dertien genummerde Vaillante by Crosslé-eenzitters geproduceerd. De originele Crosslé werd omgebouwd om zo dicht mogelijk te staan bij de Vaillante waarmee Michel Vaillant reed in het album De Strijd van de Samoeraï (1966): shark-nose, voorruit, bruin lederen interieur, houten stuurwiel en pookknop, gele wielen, wit uitlaatsysteem en, uiteraard, Vaillante-blauw. Een van deze 13 eenzitters wordt in deze tentoonstelling gepresenteerd, samen met een aantal platen uit De Strijd van de Samoeraï die als inspiratie dienden voor het ontwerp van deze eenzitsbank."

Inkleuringen van Francine Graton

Veertien blauwdrukken met de oorspronkelijke inkleuringen van Jean Gratons echtgenote Francine hangen ook bij en naast elkaar. Ze geven je een idee van het vroegere proces. De originelen op groot formaat werden gescand waarna via reprografiemachines blauwdrukken werden vervaardigd op hetzelfde formaat als een gepubliceerd album. De basis voor die handmatige inkleuringen was de blauwdruk, een op tekenpapier afgedrukte lijntekening van het origineel in een lichtblauwe kleur. Samen met de zwarte lijnfilm met de Franse, Nederlandse of een andere tekst en de inkleuring daaronder konden opnames gemaakt worden voor het verdere drukwerk.

Uit het persbericht leren we ook dat Francine een grotere rol had dan alleen de strips van haar man inkleuren, vertolkt door striphistoricus Dominique Petitfaux: "Francine Graton speelde een essentiële rol bij Michel Vaillant: zij was belast met alles wat te maken had met de familie Vaillant en de evolutie ervan (huwelijken, geboorten, enzovoort), terwijl Jean Graton zich toelegde op het bedenken van avonturen die verband hielden met de motorsport. Vandaar de oorspronkelijke dualiteit van de serie, zowel een sportstrip als een familiestrip."

Nieuwe plannen

Inmiddels heeft Philippe Graton (zie foto 1 hieronder) zich wat meer teruggetrokken van de stripreeks die nu wordt getekend door Benjamin Benéteau en Vincent Dutreuil op scenario van Denis Lapière (zie foto 2 hieronder). Intussen zijn ook al twee albums met korte verhalen uit de beginjaren en de jaren 1970 verschenen met oude, niet altijd in album gepubliceerde strips van Jean Graton.

Er zijn al jaren plannen voor spin-offalbums waarvan Michel Vaillant Legendes in september 2022 de start moet geven. Daarin zien we Michel Vaillant terug in het jaar 1966 en neemt hij deel aan de 500 mijl van Indianapolis met de Vaillante Speciale Indianapolis uit de periode van het album Paniek in Indianapolis (1966).

Dat jaar zorgde een enorm ongeval bij de start ervoor dat elf van de drieëndertig auto's meteen waren uitgeschakeld bij de werkelijke 500 mijl van Indianapolis. De Brit Graham Hill won de race, maar zijn landgenoot Jim Clark had het hoogste trapje van het podium moeten beklimmen. In Michel Vaillant Legendes zullen Michel, Jean-Pierre en Steve Warson, net zoals hun lezers, die race meebeleven, vanaf de testritten op 30 april tot 30 mei, de dag van de Indy 500. De strip moet een antwoord bieden op de vraag "Wat is er in 1966 in Indianapolis gebeurd?" Volgende delen van deze nieuwe reeks zullen zich tegen historische gebeurtenissen in de jaren 1960 en 1970 afspelen.

En zijn er eigenlijk nog vertaalplannen voor de integrale reeks van Michel Vaillant, een vraag die we ook weleens krijgen van lezers? Tussen 2008 en 2013 stelde de inmiddels aan Dupuis verkochte uitgeverij Graton twintig integrales samen met in elk deel dossiers over Jean Graton en de stripreeks Michel Vaillant, maar ook over de geschiedenis van de autosport die zijn geschreven door gerenommeerde sportjournalisten. Niet eerder gepubliceerde tekeningen, korte verhalen en ander bonusmateriaal maakten daar een klassevolle reeks van. Er zijn effectief plannen voor een integrale editie in het Nederlands, maar eerstvolgend blijft dat beperkt tot een crowdfundproject zoals er al zijn geweest voor Suske en Wiske, Jommeke en De Geuzen. Het zou dan wel gaan om bundels met alleen de stripverhalen zonder de dossiers.