Aimée de Jongh (3)

Op je website vermeld je dat je een fan ben van de Vrije Vlucht-collectie van uitgeverij Dupuis. Met name Sarajevo-Tango (Hermann) en De Fotograaf (Emmanuel Guibert, Frédéric Lemercier en Didier Lefèvre) spreken je erg aan.

Aimée: "Deze is opgezet in 1988, mijn geboortejaar. Ik ben in Waalwijk opgegroeid en daar was geen stripwinkel. Dan ging ik altijd naar de bibliotheek om stripboeken te lenen. Daar pakte ik altijd de Vrije Vlucht-albums. Die vond ik zo mooi, met name De Fotograaf en Sarajevo-Tango. Dat waren strips die serieuzer waren met onderwerpen als oorlog en andere volwassen thema's. Toen ontdekte ik ook dat strips serieus kunnen zijn en dat ze niet altijd gaan over lachen, gieren en brullen."

Nu is het eindelijk zover: je eigen album in Vrije Vlucht. In hoeverre hebben Sarajevo-Tango en De Fotograaf je beïnvloed voor Zestig Lentes?

Aimée: "Ze hebben me vooral beïnvloed met het idee dat een strip niet grappig hoeft te zijn, terwijl de bekendste stripmakers vaak humoristen zijn. Kijk maar naar Peter De Wit, Hanco Kolk en Mark Retera. Zelf heb ik ook humorstrips gemaakt (bijvoorbeeld de krantendagstrip Snippers, nvdr), maar misschien toch meer vanuit de gedachte dat het zo hoort. Terwijl wanneer je de Vrije Vlucht leest, ontdek je dat het niet per se grappig hoeft te zijn om een goede strip te maken."

Vrije Vlucht is inderdaad niet de meest humorvolle collectie.

Aimée: "Dat past meer bij mij. Niet dat ik niet grappig ben of humoristisch, maar ik vind het wel mooi dat je meer serieuze onderwerpen kan aansnijden in een stripverhaal. Het heeft me geïnspireerd om meer die kant op te gaan."

Waarom is Dagen van Zand niet opgenomen in Vrije Vlucht?

Aimée: "Dat komt omdat het een collectie is van uitgeverij Dupuis en dan moet je ook door die uitgeverij gevraagd worden. Ik werkte toen voor een andere uitgever, Dargaud, en dan kan je niet in de collectie Vrije Vlucht worden opgenomen."

Terwijl ze in Frankrijk wel onder dezelfde paraplu vallen van Média-Participations (in het Frans horen Dupuis, Dargaud en Le Lombard tot dezelfde groep, in het Nederlands eveneens, tegenwoordig bij de groep Standaard Uitgeverij).

Aimée: "Het is een beetje ingewikkeld, ze zitten allemaal in hetzelfde gebouw. Ik ben daar ook geweest, maar op iedere verdieping zit een andere uitgeverij en ze doen allemaal hun eigen ding. Zo kan Dargaud in Brussel nee zeggen tegen je voorstel en als je dan naar Dargaud in Parijs gaat, zeggen ze misschien wel ja."

Aimée de Jongh bij de presentatie van het album in Nederland. Links van haar zit Magda Römgens, Miss Senior Pride. Rechts van haar staat Margreet de Heer. Beiden namen de voorstelling van Zestig Lentes in handen.

Hoe kwam je dan bij Ingrid Chabbert uit?

Aimée: "We zaten al bij dezelfde uitgeverij (Dargaud) en dan kom je elkaar ook op festivals tegen bij de stand. In 2018 had ze me al benaderd voor dit scenario, ze had toen Bloesems in de Herfst van mij gelezen. Het scenario over een vrouw die thuis weggaat en een ander leven wil leiden, had ze al uitgewerkt. Ik wou toen eerst Dagen van Zand maken omdat ik niet twee dezelfde soort verhalen achter elkaar wil maken. Ze heeft dus drie jaar op me gewacht, zo graag wou ze dat ik het zou tekenen."

Van de zanderige vlakte van Amerika naar een Franse dame met een midlifecrisis.

Aimée: "Dat is ook te danken aan Ingrid, ze bedacht dat een groot aantal personages vrouwen waren. En ik ben opgegroeid in een mannenwereld. Kijk maar naar films of andere stripreeksen. Het is voor mij een les geweest: meer balans qua personages in een boek. Ook ik koos altijd snel voor een mannelijke hoofdpersoon."

Nu zelfs twee dames die samen een strip maken in een overwegend mannelijke stripwereld.

Aimée: "Dat is met veel beroepen het geval waar generaties lang alleen maar mannen werkzaam zijn geweest. Dat duurt lang tot het gelijk wordt getrokken. Het heeft vooral met de geschiedenis te maken. Mannen gingen aan het werk en vrouwen bleven thuis om voor de kinderen te zorgen. Gelukkig is het aan het veranderen, maar het gaat langzaam. In Frankrijk merk je wel dat er progressie wordt gemaakt. Bij signeersessies en festivals zie je steeds meer dames. Het gaat de goede kant op."

In Nederland lijkt het wel alsof je de enige dame op een stripfestival bent.

Aimée: "Ze zijn er wel, maar niet altijd zichtbaar, meer bij smallpress en undergroundstrips."

Ben je nu een voorbeeld voor vrouwelijke striptekenaars door het succes van Dagen van Zand?

Aimée: "Ik heb wel reacties gehad van jonge tekenaars en studenten dat ik ze heb geïnspireerd. Dat vind ik wel mooi. Op die jonge leeftijd moet je gewoon een voorbeeld hebben, iemand die je laat zien dat je er mag zijn en dat je het in je hebt. Toen ik begon met striptekenen had je dat niet echt qua vrouwen, er waren alleen maar mannen. Ik ben zo gepassioneerd dat het me niet zoveel uitmaakt. Voor andere vrouwen is dat wel belangrijk. Daarom ben ik zo blij met de vele publiciteit die Dagen van Zand me heeft opgeleverd."

Werk je liever alleen of samen aan een album?

Aimée: "Het voordeel van alles alleen doen, zoals bij Dagen van Zand, is dat je nog heel veel kan veranderen zonder eerst te moeten overleggen. Je kan het begin en het einde omdraaien als je wilt en wanneer je met een scenario van iemand anders werkt kan je dat niet zomaar doen. Het voelt minder creatief en meer als werk wanneer je een scenario krijgt dat al gereed is. Wanneer je samenwerkt kan je wel sparren en overleggen over de voortgang en ontwikkeling."

Hoe was de samenwerking met Ingrid Chabbert?

Aimée: "Het verhaal was al redelijk af, maar tijdens het tekenen gebeuren er dingen die je toch in overleg met haar wil uitwerken. Het scenario was eerst 100 pagina’s en het zijn er 110 geworden. Tijdens het tekenen kwam ik erachter dat ik meer bladzijdes nodig had om het verhaal goed te kunnen vertellen. Anders stond er op sommige bladzijdes te veel tekst in een ballon. De scène met het feestje is een goed voorbeeld. Daar had ik meer ruimte nodig om dingen zoals het bankstel te kunnen plaatsen. Ingrid was daar heel flexibel in, dus dat ging prima."

En met Zidrou?

Aimée: "Dat verliep ongeveer ook op die manier. Voor bepaalde scènes heeft hij mij ook helemaal losgelaten. Meestal gaat het heel gedetailleerd, zo van: op plaatje 1 staat dit en op plaatje 2 staat dat. Maar bij de liefdesscènes mocht ik het zelf invullen."

Hoe lastig vond je het om de erotische scènes tussen de dames te tekenen?

Aimée: "Ik vond het de leukste scènes van het boek om te maken. Veel tekenaars houden zich graag bezig met scènes met alleen maar lichamen. Dan hoef je geen gebouwen, ramen en dat soort details te maken. Ik vind het een cadeautje als ik een dergelijke scène mag tekenen."

Hermann zei ooit tegen mij dat geen enkele tekenaar een baby kan tekenen.

Aimée: "Mijn baby’s zien eruit als kleuters en kleuters als baby’s. Dat blijft lastig om te tekenen, maar je ziet het ook bij grote schilders. Sommige baby’s zien er op schilderen bijna creepy uit. Het is gewoon erg moeilijk om een baby te tekenen."

Hoe bekend is Ingrid Chabbert in Frankrijk?

Aimée: "In Nederland is nog weinig van haar vertaald (tot nu toe enkel de romanbewerking Wachten op Bojangles, getekend door Olivier Bourdeaut en in 2019 vertaald door Dark Dragon Books, nvdr), maar in Frankrijk heeft ze veel jeugdstrips gemaakt die ook goed worden verkocht. Ik hoop dat uitgevers hier in de rij gaan staan voor het werk van Ingrid Chabbert, want ik vind haar werk gewoon heel goed. Bij dezen een oproep voor een uitbreiding van haar œuvre hier."

Heb je al vaker aanbiedingen gehad van bekende schrijvers, zoals Jean Van Hamme of Christophe Bec?

Aimée: (lacht) "Daar mag ik niets over zeggen."

Een grote greep uit het œuvre van Ingrid Chabbert. Enkel Wachten op Bojangles is vertaald.

Is je succes al overgewaaid naar de andere kant van de oceaan?

Aimée: "Ik ben daar wel al in beeld en heb contact met verschillende Amerikaanse uitgeverijen. Dagen van Zand is er inmiddels al vertaald en wanneer er geen corona is, ben ik ieder jaar minimaal een keer in de Verenigde Staten. Er zijn een paar beurzen waar ik heel graag heen ga. Buiten de comicwereld is er een heel groot circuit van alternatieve strips die er gemaakt worden. Die zijn echt fantastisch om te lezen, ze zitten tussen underground en mainstream in. De makers zijn heel vrij in hun keuzes, ze neigen naar graphic novels, maar dan wel minder ambitieus. Sommigen noemen het 'indie comics', daarmee verwijzend naar het independent genre qua muziek en strips. Of de markt heel groot is, weet ik niet, maar zoveel geld zal er ook niet in omgaan. Wel is het een hele hechte community. Met zo’n beurs kan ik een heel weekend vullen."

Hebben uitgeverijen als Marvel en DC,je al gebeld?

Aimée: "Ze hebben nog niet gebeld en ik weet ook niet of ik het zou doen. Ik heb niet zoveel met superheldenstrips. Ik word vaker gevraagd voor een nieuwe strip of om een reeks over te nemen. Die willen ze dan in een nieuw jasje stoppen. Dan denk ik weleens: 'Ben ik nu echt de juiste persoon om dit te doen?' Je moet wel een band hebben met het werk en de reeks. Zo ben ik ooit een keer gevraagd voor een hommage aan De Blauwbloezen. Daar heb ik de cover en een kort verhaal van gemaakt. Toen dacht ik ook: 'Dat ga ik doen', want De Blauwbloezen is een van mijn favoriete strips. Ik wist precies wie de personages waren en wat ze deden. Maar als je mij zou vragen voor Kuifje, dan zou ik het niet weten. Dat las ik toen ik 10 jaar was. Dus als ze mij zouden bellen voor een Wonder Woman, ik weet het niet. Ik heb nog nooit een Wonder Woman gelezen."

Commercieel is het wel interessant.

Aimée: "Veel uitgeverijen worstelen met een dalende verkoop, dus dat is nog maar de vraag."

Geen ambities voor een langlopende reeks? Geen Thorgal van veertig delen, maar wel een serie van meerdere delen.

Aimée: "Soms wel, dan kan je meer de diepte in gaan met de personages. Met een one-shot is het altijd kort. Na zoveel pagina’s moet je er een einde aan breien. Ik denk er weleens over na, maar je ziet ook dat er series zijn die na drie delen worden gecanceld wegens tegenvallende verkoop. Dat zou dan echt mijn grootste nachtmerrie zijn. Dat je halverwege je verhaal wordt afgekapt omdat de uitgever zegt: 'Sorry we stoppen ermee.' Dan blijf ik achter met een verhaal dat ik niet heb kunnen afronden. Dat is het voordeel van een one-shot, dat kunnen ze niet halverwege cancelen."

Hoe ziet de toekomst eruit?

Aimée: "Ik ben met veel dingen bezig, vooral in mijn hoofd. In de zomer ga ik rustig aan doen en ga ik nadenken wat ik als volgende project wil doen. Een album maken kost al gauw twee à drie jaar en dan wil ik wel echt een plan hebben wat ik ga maken. Ik zoek nog een beetje naar het heilige vuur voor een nieuw album. In het najaar zal ik de knoop doorhakken voor wat ik ga doen."

Zestig Lentes is eind juni verschenen bij Dupuis in de collectie Vrije Vlucht. Het hardcoveralbum van 112 pagina's kost 21,95 euro.