Een verhelderend en meeslepend filosofisch overzicht

Sofie Amundsen, de opgroeiende adolescent die met haar moeder op het platteland in Noorwegen woont, kennen we al uit deel 1, waarin ze door pater Alberto werd geïntroduceerd in het begin van de filosofie, met de Griekse wijsgeren, tot en met de barokperiode. In deel 2 wordt Sofie in gezelschap van Alberto als moderator en gids, geleid doorheen de verschillende filosofische strekkingen vanaf het rationalisme van René Descartes en Spinoza, langs de empiristen naar de eeuw van de verlichting en de romantiek. Vervolgens komen Karl Marx, Charles Darwin, Sigmund Freud en de filosofen van de twintigste  eeuw zoals Friedrich Nietzsche, Jean-Paul Sartre en Simone de Beauvoir aan bod. Op originele locaties ontstaat telkens een conversatie, met een terechte vraagstelling van Sofie en Alberto enerzijds en de repliek van de betrokken filosoof anderzijds, die een verhelderend licht werpt op de these van die persoon. De overgang van de ene periode naar de andere verloopt door Sofie bijvoorbeeld tijdens een zoektocht toevallig in het huis van de filosoof te laten belanden, of een schilderij met de filosoof te laten aanschouwen, waarbij die filosoof dan als het ware tot leven komt. Er ontstaat telkens een dialoog waarbij hij repliceert op de vraagstelling en de essentie van zijn zienswijze verduidelijkt.

De levendigheid van die scènes, de gedachtenwisselingen en conversaties worden ludiek in beeld gebracht, met rake portrettering van de filosoof in kwestie. Het sleept je spelenderwijs mee in de denkpatronen van die bewuste periode. Want dat blijft uiteraard evident: hoe een toenmalige redenering op een logische wijze beïnvloed werd door de vooruitgang, dan wel de beperkte wetenschappelijke kennis en inzichten van dat moment. Uiteindelijk is het besluit dat existentiële problemen nooit voor eens en altijd definitief opgelost kunnen worden en dat filosofische vragen iets zijn waarmee elke generatie en elk individu geconfronteerd wordt.

Ook dit album is gebaseerd op het cultboek De Wereld van Sofie (1991) van de Noorse schrijver Jostein Gaarder, bewerkt door Vincent Zabus en getekend door Nicoby, voluit Nicolas Bidet, en ingekleurd door Philippe Ory. Het moet gezegd dat de luchtige schrijfstijl van de oorspronkelijke auteur verder amusant werd uitgewerkt door Zabus en speels getekend door Nicoby. Zijn cartooneske tekenstijl met fijne omlijning doet een beetje denken aan Pascal Rabaté. De personages met hun menselijke emoties wekken automatisch je sympathie op.

Het boek van Gaarder werd in vijftig talen vertaald en er raakten miljoenen exemplaren verkocht. Het kreeg in 1994 de Duitse Jeugdliteratuurprijs. Het staat waarschijnlijk in de boekenkast van vele gezinnen (ook bij een van onze zussen) maar we betwijfelen of het gelezen werd omdat een filosofische geschiedenis in eerste instantie zware kost lijkt en dus ietwat afschrikt. Laat deze getekende versie echter een uitnodiging zijn om er toch iets meer over te willen vernemen. Het is boeiend en grappig in beeld gebracht met tegelijk een hedendaagse reflectie — Sofie vertelt regelmatig de belevenissen aan haar moeder — die herkenbaarheid oproept en doet glimlachen.

Meesterlijk en ook didactisch aanbevolen. Een pluim ook voor Scratch Books die deze lijvige en degelijk uitgegeven albums tegen een democratische prijs op de markt brengt.

JAN GOFFIN